زبیده ٔ قسطنطینی

زبیده ٔ قسطنطینی . [ زُ ب َ دَ ی ِ ق ُ طَ طی ] (اِخ ) یا زبیده ٔ استامبولی . دختر اسعدبن اسماعیل بن ابراهیم بن حمزه . مرادی او را ازجمله ٔ مشاهیر قرن 12 هجری شمارد و گوید: شاعری مشهور، ادیب ، فاضل و دارای هوش سرشار است . در قسطنطنیه متولد گردید و در تحت حمایت پدرش که شیخ الاسلام و مفتی دولت عثمانی در آن زمان بود تربیت یافت و پس از آموختن قرآن ، به فراگرفتن علوم و فنون پرداخت ، از فقه ولغت نیز بهره ٔ فراوان گرفت اما به ادبیات بخصوص تعلق خاطری خاص یافت و در این رشته شهرتی بسزا حاصل کرد. بفارسی و ترکی شعر گفت ، و معانی مبتکر و حیرت آور ابداع می کرد. پاره ای از شعرهای او درباره ٔ مدح سلاطین و وزیران وقت است ، پیوسته روزگار به مطالعه میگذرانید. درویش عبداﷲ نقیب اشراف و قائد لشکر با او روابط نزدیک داشت و او شعر زبیده را بمیان مردم برد و در دسترس همگان قرار داد. زبیده در ذی قعده ٔ 1194 هَ . ق .وفات یافت . (از الدر المنثور فی طبقات رباب الخدور). و در خیرات حسان آمده : زبیده ٔ استانبولی ، دختر اسعدافندی بن اسماعیل افندی شیخ الاسلام و از نساء مشهور استامبول است . در علوم فقه و لغت و ادبیات ، مهارتی داشت و شعر فارسی و ترکی را بخوبی میسرود و صاحب مضامین بکر بود. سلاطین و وزراء اواخر سده ٔ دوازدهم هجری رامدح کرده است . بیشتر وقت خود را در مطالعه ٔ کتب گذرانده و خود اشعار خود را مدون ساخته است و چون پدرش اسعدافندی و برادرش شیخ الاسلام شریف افندی نیز شعر میگفته اند دیوان او را بدیوان خود ملحق کرده یعنی در یک مجلد قرار داده اند و بعد از آن کاتبان این وضع را رسم کرده اند و اول شعر اسعدافندی و بعد ابیات شریف افندی و در آخر دیوان زبیده را مینویسند. وی را درویش افندی نقیب الاشراف که از صدور آن عصر بود، بزنی گرفته است . پسرش که فطنت تخلص داشته نیز از مشاهیر شعرا شمرده میشود. این زن در ذی قعده ٔ 1192 هَ . ق . درگذشت و در گورستان ایوب دفن شد .