زندیه
لغت‌نامه دهخدا
زندیه . [ زَ دی ی ِ ] (اِخ ) سلسله ای از پادشاهان ایران که از سال 1164 - 1209 هَ . ق . در بیشتر ممالک ایران سلطنت نمودند. اولین آنها کریم خان وکیل و واپسین لطفعلی خان . (ناظم الاطباء). سلسله ای از پادشاهان که مؤسس آن کریم خان زند بود. سلسله ٔ مزبور پس از قتل نادرشاه از 1162 -1209 هَ . ق . در فارس و افغان سلطنت کرد و بدست آقامحمدخان منقرض شد. افراد این سلسله از این قرارند:
1 - کریمخان . جلوس 1163 هَ . ق . / 1750 م .
2 - ابوالفتح . جلوس 1193 هَ . ق .
3 - علیمراد. جلوس 1193 هَ . ق .
4 - محمدعلی . جلوس 1193 هَ . ق .
5 - صادق . جلوس 1193 هَ . ق .
6 - علیمراد. جلوس 1196هَ . ق .
7 - جعفر. جلوس 1199 هَ . ق .
8 - لطفعلی . جلوس 1203 هَ . ق .
وی به سال 1209 هَ . ق . مقتول شد. در دوره ٔ کریم خان بیشتر شهرهایی که در قلمرو حکومت او بود معمور و آباد گردید و مخصوصاً شیراز پایتخت وی ، بسیار باشکوه بود و بناهای زیبایی از قبیل ارگ کریمخان ، بازار وکیل و مسجد وکیل در آنجا ساخته شد. از شاعران این دوره لطفعلی بیگ آذر، سیداحمد هاتف ، سلیمان بیگدلی و صباحی نامبردارند. (فرهنگ فارسی معین )... سلسله ٔ زندیه منسوب به زند که نام طایفه ای از الوارفیلی است و این طایفه در حدود قلعه ٔ پری از توابع ملایر سکونت داشته و مقارن فتنه ٔ افغان این طایفه در محل سکونت خود قدرتی یافتند. در اوائل دوره ٔقدرت نادرشاه ، باباخان چاپِشلو با تدبیر، بر رؤسای این طایفه دست یافت و جمعی از آنها را کشت و بقیه را به خراسان کوچ داده در حدود ابیورد و درگز سکونت داد. بعد از قتل نادر طایفه ٔ زند تحت سرپرستی کریمخان از هرج و مرج ایام بعد از قتل نادر استفاده کرد و به دعوی سلطنت برخاست ... (از دائرة المعارف فارسی ). سلسله ٔ زندیه مدتی یعنی از 1163 - 1193 هَ . ق . / 1750 - 1879 م . بر تمام ایران به استثنای خراسان حکومت می کردند و این قسمت اخیر را شاهرخ افشاری با اینکه کور و پیر بود، تحت امر خود داشت . پس از مرگ کریمخان قریب دوازده سال بین آقامحمدخان قاجار و شاهزادگان زندیه زد و خورد بود و این کشمکش ها بالاخره به فتح آقامحمدخان منتهی گردید. (طبقات سلاطین اسلام ص 230). رجوع به دائرة المعارف فارسی ، کتاب کرد و پیوستگی نژادی او ص 9 و طبقات سلاطین اسلام ص 232 و 234 شود.
1 - کریمخان . جلوس 1163 هَ . ق . / 1750 م .
2 - ابوالفتح . جلوس 1193 هَ . ق .
3 - علیمراد. جلوس 1193 هَ . ق .
4 - محمدعلی . جلوس 1193 هَ . ق .
5 - صادق . جلوس 1193 هَ . ق .
6 - علیمراد. جلوس 1196هَ . ق .
7 - جعفر. جلوس 1199 هَ . ق .
8 - لطفعلی . جلوس 1203 هَ . ق .
وی به سال 1209 هَ . ق . مقتول شد. در دوره ٔ کریم خان بیشتر شهرهایی که در قلمرو حکومت او بود معمور و آباد گردید و مخصوصاً شیراز پایتخت وی ، بسیار باشکوه بود و بناهای زیبایی از قبیل ارگ کریمخان ، بازار وکیل و مسجد وکیل در آنجا ساخته شد. از شاعران این دوره لطفعلی بیگ آذر، سیداحمد هاتف ، سلیمان بیگدلی و صباحی نامبردارند. (فرهنگ فارسی معین )... سلسله ٔ زندیه منسوب به زند که نام طایفه ای از الوارفیلی است و این طایفه در حدود قلعه ٔ پری از توابع ملایر سکونت داشته و مقارن فتنه ٔ افغان این طایفه در محل سکونت خود قدرتی یافتند. در اوائل دوره ٔقدرت نادرشاه ، باباخان چاپِشلو با تدبیر، بر رؤسای این طایفه دست یافت و جمعی از آنها را کشت و بقیه را به خراسان کوچ داده در حدود ابیورد و درگز سکونت داد. بعد از قتل نادر طایفه ٔ زند تحت سرپرستی کریمخان از هرج و مرج ایام بعد از قتل نادر استفاده کرد و به دعوی سلطنت برخاست ... (از دائرة المعارف فارسی ). سلسله ٔ زندیه مدتی یعنی از 1163 - 1193 هَ . ق . / 1750 - 1879 م . بر تمام ایران به استثنای خراسان حکومت می کردند و این قسمت اخیر را شاهرخ افشاری با اینکه کور و پیر بود، تحت امر خود داشت . پس از مرگ کریمخان قریب دوازده سال بین آقامحمدخان قاجار و شاهزادگان زندیه زد و خورد بود و این کشمکش ها بالاخره به فتح آقامحمدخان منتهی گردید. (طبقات سلاطین اسلام ص 230). رجوع به دائرة المعارف فارسی ، کتاب کرد و پیوستگی نژادی او ص 9 و طبقات سلاطین اسلام ص 232 و 234 شود.
