سیلی

سیلی . (اِ) آن است که انگشتان دست را راست کنند و بهم بچسبانند و تیغوار بر گردن مجرمان ، گناهکاران و بی ادبان زنند و اینکه طپانچه را سیلی میگویند غلط است . (برهان ) (از فرهنگ رشیدی ) (از جهانگیری ). ضرب دستی که بر گردن زنند و آن چنان باشد که چهار انگشت دست راست کنند و نرمه ٔ دست را تیغوار بر گردن مجرمان زنند. (غیاث اللغات ) (یادداشت بخط مؤلف ) :
گردن ز در هزار سیلی
لفچت ز در هزار زپگر.

منجیک .

رویت ز در خنده و سبلت ز در تیز
گردن ز در سیلی و پهلو ز در لت .

لبیبی .

گردن سطبر کردی از سیم و این و آن
با سیلی مصادره گردن سطبر به .

سوزنی .

تا شد از سنگ و صقعه و سیلی
گردن سبزخوارگان نیلی .

سعدی .

|| سیلی مطلق ضربت است خواه بر گردن واقع شود خواه بر روی و جز آن . (آنندراج ): ولف «سیلی » را در شاهنامه به معنی ضربت با کف دست باز گرفته . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). چک . کاج . کاچ . کشیده . لطمه :
همه مهتران زو برآشوفتند
به سیلی و مشتش همی کوفتند
همه خورد سیلی و نگشاد لب
از آن نیمه ٔ روز تا نیمه شب .

فردوسی .

خورد سیلی زند بسیار طنبور
دهد تیز او بتازی همچو تندور.

طیان .

تمتعی که من از فضل در جهان بردم
همان جفای پدر بود و سیلی استاد.

ظهیرالدین فاریابی .

بر سرش زد سیلی و گفت ای مهین
خصیه ٔ مرد نمازی باشد این .

مولوی .

سفله چو جاه آمد و سیم و زرش
سیلی خواهد بضرورت سرش .

سعدی .

چند سال از برای کارو هنر
خورده سیلی ز اوستاد و پدر.

اوحدی .

- امثال :
با سیلی روی (صورت ) خود را سرخ داشتن ؛ در باطن در نهایت فقیر بودن و تنها ظاهر غنی گونه داشتن .
سیلی نقد به از حلوای نسیه :
سیلی نقد از عطای نسیه به .
نک قفا پیشت کشیدم نقد ده .

مولوی .

|| نام ورزشی است کشتی گیران را که پنجه را واکرده بر بازو، ران ، سینه و زانو زنند. (غیاث اللغات از چراغ هدایت ).