شمر

شمر. [ ش َ م ِ ] (اِخ ) ابن ذی الجوشن ضبابی کلابی . نام او شرحبیل و کنیت او ابوالسابغه است . از رؤسای هوازن و مردی شجاع بود(مقتول 66 هَ . ق . / 686 م .). در صفین در لشکر علی (ع ) حضور داشت . سپس در کوفه اقامت کرد و به روایت حدیث پرداخت در واقعه ٔ کربلا شرکت جست و در شمار قاتلان امام حسین (ع ) درآمد. عبیداﷲ او را با سر امام حسین (ع ) به شام نزد یزید فرستاد. سپس وی به کوفه برگشت . چون مختاربن ابوعبیده ٔ ثقفی قیام کرد و شمر از کوفه بیرون رفت ، مختار غلام خود را با گروهی به طلب او فرستاد. شمر غلام مختار را بکشت و به «کلتانیه » از قرای خوزستان (بین سوس و صیمره ) رفت . جمعی از سپاهیان مختار به سرکردگی ابوعمره بجنگ او رفتند. شمر در این نبرد کشته شد و تن او را نزد سگان افکندند. بعضی از فرزندان او به مغرب رفتند و به اندلس درآمدند. از جمله ٔ آنان کسی که شهرتی دارد نواده ٔ او صمیل بن حاتم بن شمربن ذی الجوشن است . (فرهنگ فارسی معین ) :
من حسین وقت و نااهلان یزید و شِمْر من
روزگارم جمله عاشورا و شروان کربلا.

خاقانی .

- امثال :
دیگر حالا شمر جلودارش نمی شود . (یادداشت مؤلف ).