شهرداری
لغت‌نامه دهخدا
شهرداری . [ ش َ ] (حامص مرکب ) عمل و شغل شهردار. (فرهنگ فارسی معین ). || (اِ مرکب ) اداره ای است که در هر شهر برای احداث و پاکیزه نگاه داشتن خیابانها، پارکهای عمومی و روشنائی و تقسیم آب و غیره دائر است و تحت نظر انجمن شهر و به ریاست شهردار به اجرای وظیفه می پردازد، و آن از ادارات وزارت کشور محسوب میگردد. (از فرهنگ فارسی معین ). فرهنگستان این لغت را بجای بلدیه برگزیده است .
- شهرداری تهران ؛ پس از اعلام مشروطیت در سال 1325هَ . ق . قانون بلدیه بتصویب مجلس شورای ملی رسید. برطبق قانون مزبور حفظ منابع شهر در ایفای حوایج اهالی و آذوقه ٔ شهر و نظافت و روشنایی و تقسیم آب بعهده ٔبلدیه واگذار شد و عوارض شهرداری بتدریج وضع گردید.با این وضع شهرداری تهران از سال 1300 هَ . ش . شروع بساختمان محلی کرد در شمال میدان سپه . عواید شهرداری در سال 1300 هَ . ش . بوسیله ٔ دو اداره وصول میگردید. عواید مستقیم که بوسیله ٔ اداره ٔ عواید مستقیم وصول میشد عبارت بود از عواید مستغلات ، مالیات اصناف ، مالیات نمایشها و عواید مختلف . تنظیف شهر بوسیله ٔ رفتگران انجام میگرفت و آنها در نه قسمت شهر و هر قسمت تحت نظر یک نایب خدمت میکردند. عملیات ساختمانی شهر تهران بوسیله ٔ اداره ٔ ساختمان انجام میگرفت (اکنون سازمانی بنام شهرسازی در شهرداری دایر گردیده است که ساختمانهای شهر و صدور پروانه ٔ ساختمانی از مسؤولیتهای آن اداره می باشد). از سال 1306 هَ . ش . توسعه ٔ خیابانهای شهر شروع شد. در سال 1308 هَ . ش . قسمتی از قبرستان چهارراه حسن آباد تبدیل به باغچه گردید و بقیه ٔ آن بمصرف شعبه ٔ شهرداری و عمارت اطفائیه (آتش نشانی ) رسید. با تصویب قانون احداث و توسعه ٔ معابر مصوب آبانماه 1313 هَ . ش . بیش از پیش بتوسعه ٔ خیابانها پرداختند و آسفالت خیابانهای شهر شروع شد و بعضی خیابانها هم سنگفرش گردید. شهرداری علاوه بر ساختمانهای شهری بساختمان گورستان جدید (مسگرآباد) اقدام کرد. از سال 1309 هَ . ش . که انجمن شهر تشکیل گردید بروشنایی شهر توجه شد و بفکر تهیه ٔ کارخانه ٔ برق مستقل افتادند و کارخانه ای ایجاد کردند. در سال 1308 هَ . ش . چهار شعبه ٔ شهرداری بنام بخش در چهار نقطه ٔ شمال و شرق و غرب و جنوب تشکیل گردید. در سال 1315 هَ . ش . تعداد بخشها به هشت رسید. بعلاوه در شهرری و شمیران هم دو بخش عهده دار وظایف شهرداری شدند. در سال 1319 هَ . ش . برای آنکه بخشهای مذکور تا حدی استقلال و آزادی عمل داشته باشند بچهار برزن کامل تبدیل گردیدند که هر یک وظیفه ٔ شهرداری را انجام میدادند. در سال 1325 هَ . ش . تعداد برزنها به 16 افزایش یافت . بتازگی هر یک از برزنها عنوان شهرداری یافته اند.
- شهرداری تهران ؛ پس از اعلام مشروطیت در سال 1325هَ . ق . قانون بلدیه بتصویب مجلس شورای ملی رسید. برطبق قانون مزبور حفظ منابع شهر در ایفای حوایج اهالی و آذوقه ٔ شهر و نظافت و روشنایی و تقسیم آب بعهده ٔبلدیه واگذار شد و عوارض شهرداری بتدریج وضع گردید.با این وضع شهرداری تهران از سال 1300 هَ . ش . شروع بساختمان محلی کرد در شمال میدان سپه . عواید شهرداری در سال 1300 هَ . ش . بوسیله ٔ دو اداره وصول میگردید. عواید مستقیم که بوسیله ٔ اداره ٔ عواید مستقیم وصول میشد عبارت بود از عواید مستغلات ، مالیات اصناف ، مالیات نمایشها و عواید مختلف . تنظیف شهر بوسیله ٔ رفتگران انجام میگرفت و آنها در نه قسمت شهر و هر قسمت تحت نظر یک نایب خدمت میکردند. عملیات ساختمانی شهر تهران بوسیله ٔ اداره ٔ ساختمان انجام میگرفت (اکنون سازمانی بنام شهرسازی در شهرداری دایر گردیده است که ساختمانهای شهر و صدور پروانه ٔ ساختمانی از مسؤولیتهای آن اداره می باشد). از سال 1306 هَ . ش . توسعه ٔ خیابانهای شهر شروع شد. در سال 1308 هَ . ش . قسمتی از قبرستان چهارراه حسن آباد تبدیل به باغچه گردید و بقیه ٔ آن بمصرف شعبه ٔ شهرداری و عمارت اطفائیه (آتش نشانی ) رسید. با تصویب قانون احداث و توسعه ٔ معابر مصوب آبانماه 1313 هَ . ش . بیش از پیش بتوسعه ٔ خیابانها پرداختند و آسفالت خیابانهای شهر شروع شد و بعضی خیابانها هم سنگفرش گردید. شهرداری علاوه بر ساختمانهای شهری بساختمان گورستان جدید (مسگرآباد) اقدام کرد. از سال 1309 هَ . ش . که انجمن شهر تشکیل گردید بروشنایی شهر توجه شد و بفکر تهیه ٔ کارخانه ٔ برق مستقل افتادند و کارخانه ای ایجاد کردند. در سال 1308 هَ . ش . چهار شعبه ٔ شهرداری بنام بخش در چهار نقطه ٔ شمال و شرق و غرب و جنوب تشکیل گردید. در سال 1315 هَ . ش . تعداد بخشها به هشت رسید. بعلاوه در شهرری و شمیران هم دو بخش عهده دار وظایف شهرداری شدند. در سال 1319 هَ . ش . برای آنکه بخشهای مذکور تا حدی استقلال و آزادی عمل داشته باشند بچهار برزن کامل تبدیل گردیدند که هر یک وظیفه ٔ شهرداری را انجام میدادند. در سال 1325 هَ . ش . تعداد برزنها به 16 افزایش یافت . بتازگی هر یک از برزنها عنوان شهرداری یافته اند.
