شوش
لغت‌نامه دهخدا
شوش . (اِخ ) شهری به خوزستان کناررودخانه ٔ شاوور. این شهر پایتخت کشور عیلام قدیم بودو بهمین مناسبت عیلام را سوزیان یا شوشان هم خوانده اند. بعدها در عهد هخامنشیان شوش یکی از چهار پایتخت ایران محسوب میشد. شوش کنونی بخشی است از شهرستان دزفول در خوزستان و قصبه ٔ آن نیز بهمین نام است و 5000تن سکنه دارد. چون بقایای تاریخی چند دولت (عیلام ، بابل ، هخامنشی ، ساسانی ، دول اسلامی ) در شوش بجا مانده است ، از لحاظ باستانشناسی و تاریخی اهمیت بسیار یافته است و هیأت فرانسوی قریب 65 سال است که در آنجا به حفریات مشغولند و آثار گرانبها از قبیل کاشیهای قصر اردشیر و کاخ قراولان خاصه ٔ داریوش و استل حمورابی و غیره از آن بیرون آمده که غالب آنها در موزه ٔ لوور(پاریس ) در تالار مخصوص ایران و بخشی نیز در موزه ٔ تهران مضبوط است . در حفاریهائی که بدست دمورگان در سال 1897 م . انجام شده آثاری از دوره ٔ حجر جدید بدست آمده است . در قرن 23 ق . م . شهر مزبور اهمیتی بسزا داشت و تا اواخر قرن پنجم هجری از شهرهای بزرگ ایران بشمار میرفت و پس از آن رو به خرابی نهاد. (فرهنگ فارسی معین ). و رجوع به ایرانشهر ج 2 ص 1791، فهرست اعلام تاریخ ایران باستان ، فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 72، یسنا ص 96، 98، مزدیسنا ص 28، 148، ایران در زمان ساسانیان ص 78، فرهنگ ایران باستان ص 125، 130، 289، تاریخ سیستان ص 74، مجمل التواریخ والقصص ، مرآت البلدان ج 1 ص 453، روضات ص 759، سبک شناسی بهار ج 1، تاریخ کرد، جغرافیای غرب ایران ، معجم البلدان ، حدود العالم ، تاریخ صنایع ایران ، فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6 و یشتها ج 1 شود.
در فرهنگ جغرافیایی ایران آمده است که : مرکز بخش شوش شهرستان دزفول است . هوای آن گرم است و در حدود 5000 تن سکنه دارد. شغل اهالی زراعت است و آب آن از رودخانه ٔ کرخه تأمین می شود. ایستگاه راه آهن شوش در 3کیلومتری باختر واقع است و مسافت آن تا تهران 714 کیلومتر می باشد. شوش از شهرهای باستانی است و زمانی پایتخت قوم ایلام بوده و آرامگاه مشهور به دانیال پیغمبر در این قصبه است . از اکتشافات باستانشناسی که در اینجا بعمل آمده قانون مشهور حمورابی پادشاه کلده است که اولین قانون عهد باستان شمرده می شود و بر اثر این کاوشها حقایقی درباره ٔ تاریخ این سرزمین بدست آمده که دوران گذشته ٔ آن را و تمدن ایرانیان قدیم را روشن می نماید. طبق بررسی و توجه باستان شناسان معلوم گردیده است که بهنگام آبادی شهر شوش کلیه ٔ معاملات مهم ثبت و شرح آن روی خشت نوشته می شده است . شوش دارای عمارات و کاخ های عالی بوده که سرستون های عظیم آن هنوز باقی است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6).
در فرهنگ جغرافیایی ایران آمده است که : مرکز بخش شوش شهرستان دزفول است . هوای آن گرم است و در حدود 5000 تن سکنه دارد. شغل اهالی زراعت است و آب آن از رودخانه ٔ کرخه تأمین می شود. ایستگاه راه آهن شوش در 3کیلومتری باختر واقع است و مسافت آن تا تهران 714 کیلومتر می باشد. شوش از شهرهای باستانی است و زمانی پایتخت قوم ایلام بوده و آرامگاه مشهور به دانیال پیغمبر در این قصبه است . از اکتشافات باستانشناسی که در اینجا بعمل آمده قانون مشهور حمورابی پادشاه کلده است که اولین قانون عهد باستان شمرده می شود و بر اثر این کاوشها حقایقی درباره ٔ تاریخ این سرزمین بدست آمده که دوران گذشته ٔ آن را و تمدن ایرانیان قدیم را روشن می نماید. طبق بررسی و توجه باستان شناسان معلوم گردیده است که بهنگام آبادی شهر شوش کلیه ٔ معاملات مهم ثبت و شرح آن روی خشت نوشته می شده است . شوش دارای عمارات و کاخ های عالی بوده که سرستون های عظیم آن هنوز باقی است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6).
