صفة
لغت‌نامه دهخدا
صفة. [ ص ِ ف َ ] (ع مص ) چگونگی کسی گفتن و آن مشتق از وصف است . (مقدمه ٔ لغت میر سیدشریف ). بیان کردن حال و علامت و نشان چیزی . (غیاث اللغات ). بیان حال . وصف . صَوَر. مَثَل . (منتهی الارب ). || (اِ) نشان . (مهذب الاسماء). || چگونگی . چونی . نعت . || پیرایه . ج ، صفات . رجوع به صفت شود.
- صفةالدنیا ؛ اطلس جغرافیائی . (فهرست ابن الندیم در شرح حال قرةبن قمیط الحرانی چ مصر ص 397).
- صفت جمال زن با وی بگفتن ؛ تشبیب . (تاج المصادر بیهقی ).
- صفت علاج کردن ؛ استیصاف .
|| صفت با وصف در لغت مترادف است و معنی صفت بیان مجمل است و بیان اهلیت برای شی ٔ و بیان معنی در شی ٔ، و بعض متکلمان بین صفت و وصف فرق گذارده و گفته اند وصف قائم به موصوف است و صفت قائم به واصف و قول قائل «زیدٌ عالم ٌ» وصف زید است به اعتبار آنکه آن کلام واصف است و صفت او نیست و علم وی که قائم بدوست صفت اوست نه وصف وی . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || مراد به صفت در قول فقهاء «صفت صلوة»افعال واقعه در صلوة است ، واجب باشد یا نه . (کشاف اصطلاحات الفنون ). || صفت گاهی بر محمول اطلاق شود و گاه بر آنچه در مفهومیت مستقل نیست و ذات مقابل آن باشد و گاه بر خارج محمول اطلاق شود و مقابل آن جزء است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). رجوع به وصف ونعت شود. || نسخه ٔ طبیب . دستور طبیب : فلما قطع عنه (عن اسحاق بن عمران الطبیب ) الرزق خرج الی موضع فسیح من رحاب القیروان و وضع هنا لک کرسیاً و دواة و قراطیس فکان یکتب الصفات کل یوم بدنانیر... (عیون الانباء ج 2 ص 36 س 17). در ذیل قوامیس دزی «وصفة» بمعنی دوا آمده . (دزی ج 2 ص 809).
- صفةالدنیا ؛ اطلس جغرافیائی . (فهرست ابن الندیم در شرح حال قرةبن قمیط الحرانی چ مصر ص 397).
- صفت جمال زن با وی بگفتن ؛ تشبیب . (تاج المصادر بیهقی ).
- صفت علاج کردن ؛ استیصاف .
|| صفت با وصف در لغت مترادف است و معنی صفت بیان مجمل است و بیان اهلیت برای شی ٔ و بیان معنی در شی ٔ، و بعض متکلمان بین صفت و وصف فرق گذارده و گفته اند وصف قائم به موصوف است و صفت قائم به واصف و قول قائل «زیدٌ عالم ٌ» وصف زید است به اعتبار آنکه آن کلام واصف است و صفت او نیست و علم وی که قائم بدوست صفت اوست نه وصف وی . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || مراد به صفت در قول فقهاء «صفت صلوة»افعال واقعه در صلوة است ، واجب باشد یا نه . (کشاف اصطلاحات الفنون ). || صفت گاهی بر محمول اطلاق شود و گاه بر آنچه در مفهومیت مستقل نیست و ذات مقابل آن باشد و گاه بر خارج محمول اطلاق شود و مقابل آن جزء است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). رجوع به وصف ونعت شود. || نسخه ٔ طبیب . دستور طبیب : فلما قطع عنه (عن اسحاق بن عمران الطبیب ) الرزق خرج الی موضع فسیح من رحاب القیروان و وضع هنا لک کرسیاً و دواة و قراطیس فکان یکتب الصفات کل یوم بدنانیر... (عیون الانباء ج 2 ص 36 س 17). در ذیل قوامیس دزی «وصفة» بمعنی دوا آمده . (دزی ج 2 ص 809).
