علاءالدوله ٔ سمنانی
لغت‌نامه دهخدا
علاءالدوله ٔ سمنانی . [ ع َ ئُدْ دَ ل َ ی ِ س ِ ] (اِخ ) شیخ رکن الدین بیابانکی . حمداﷲ مستوفی که معاصر او بوده در تاریخ گزیده آرد: وی پسر ملک شرف الدین سمنانی است . و در زمان ارغون خان عمل پیشه بود. و پدرش در مرتبه ٔ وزارت . بعد از آن تایب شد، و درعبادت درجه ٔ عالی یافت . و در «نفحات » مسطور است که ابوالمکارم رکن الدین علاءالدوله احمدبن محمد بیابانکی ، در اصل از ملک سمنان بود و در سن پانزده سالگی بخدمت سلطان وقت شغل گرفت و در یکی از حروب جذبه ای به وی رسید. و در سنه ٔ سبع و ثمانین و ستمائة (687 هَ . ق .) به وقت مراجعت از حجاز در بغداد بصحبت شیخ نورالدین عبدالرحمان کسرقی رسید. و در سنه ٔ تسع و ثمانین وستمائة (689 هَ .ق .) اجازت ارشاد یافت . و بعد از سنه ٔ عشرین و سبعمائة (720 هَ .ق .) در خانقاه سکاکیه در مدت شانزده سال ، صدوچهل اربعین برآورد. و گویند درسایر اوقات صدوسی اربعین دیگر برآورده بود. وفات شیخ رکن الدین علاءالدوله در شب جمعه ٔ بیست ودوم رجب سنه ٔست و ثلاثین و سبعمائة (736 هَ .ق .) در برج احرار صوفی آباد اتفاق افتاد و در حظیره ٔ قطب زمان عمادالدین عبدالوهاب مدفون گشت . مدت عمرش هفتادوهفت سال بود.
خواجو در تصوف به وی نظر داشته و درباره ٔ وی گفته است :
هرکو به ره علی ّ عمرانی شد
چون خضر به سرچشمه ٔ حیوانی شد
از وسوسه و غارت شیطان وارست
مانند علأالدوله سمنانی شد.
از نتایج طبع فیاض شیخ رکن الدین علاءالدوله کتاب مکاشفات مشهور است . (از حبیب السیر چ خیام ج 3 ص 220). و نیز او راست : کتاب آداب الخلوة، مواردالشوارد، نجم القران فی تأویل القرآن ، شقائق الحدائق و حدائق الحقائق . (کشف الظنون ).و نیز او راست : رساله ٔ موضح مقاصد المخلصین و مفضح عقائد المدعین ، رساله ٔ بیان الاحسان لاهل العرفان . (مجالس المؤمنین ). و مظفر صدرقاضی رساله ای بنام «آثار و احوال علاءالدوله » چاپ کرده است که در آن 28 کتاب برای او نقل میکند. و در ذریعه (ج 9 ص 733) یک کتاب بر آن افزوده شده است . (سنگلاخ در امتحان الفضلاء ج 1 ص 319) (دولتشاه سمرقندی طبقه ٔ 4) (آتشکده ٔ آذر، شعرای سمنان ) (شاهد صادق ) (تذکره ٔ غنی ) (صبح گلشن ص 290) (هدیةالعارفین ج 1 ص 108) (نتایج الافکار ص 458).
خواجو در تصوف به وی نظر داشته و درباره ٔ وی گفته است :
هرکو به ره علی ّ عمرانی شد
چون خضر به سرچشمه ٔ حیوانی شد
از وسوسه و غارت شیطان وارست
مانند علأالدوله سمنانی شد.
از نتایج طبع فیاض شیخ رکن الدین علاءالدوله کتاب مکاشفات مشهور است . (از حبیب السیر چ خیام ج 3 ص 220). و نیز او راست : کتاب آداب الخلوة، مواردالشوارد، نجم القران فی تأویل القرآن ، شقائق الحدائق و حدائق الحقائق . (کشف الظنون ).و نیز او راست : رساله ٔ موضح مقاصد المخلصین و مفضح عقائد المدعین ، رساله ٔ بیان الاحسان لاهل العرفان . (مجالس المؤمنین ). و مظفر صدرقاضی رساله ای بنام «آثار و احوال علاءالدوله » چاپ کرده است که در آن 28 کتاب برای او نقل میکند. و در ذریعه (ج 9 ص 733) یک کتاب بر آن افزوده شده است . (سنگلاخ در امتحان الفضلاء ج 1 ص 319) (دولتشاه سمرقندی طبقه ٔ 4) (آتشکده ٔ آذر، شعرای سمنان ) (شاهد صادق ) (تذکره ٔ غنی ) (صبح گلشن ص 290) (هدیةالعارفین ج 1 ص 108) (نتایج الافکار ص 458).
