علی سبکی
لغت‌نامه دهخدا
علی سبکی . [ ع َ ی ِ س ُ ] (اِخ ) ابن عبدالکافی بن علی بن تمام بن یوسف بن موسی بن تمام أنصاری خزرجی سبکی شافعی . ملقب به تقی الدین و مکنی به ابوالحسن . عالم در فقه و تفسیر و منطق و قرائت و حدیث و ادب و نحو و لغت و حکمت بود. وی در اول ماه صفر سال 683 هَ . ق . در سبک العبید از توابع منوفیه در مصر متولد شد. و فقه را نزد پدر خویش آموخت سپس به قاهره رفت و از آنجا به شام سفر کرد و عهده دار امر قضاء در آنجا شد. او در جمادی الآخره ٔ سال 756هَ . ق . در قاهره درگذشت و در مقابر صوفیه دفن گردید. تعداد تألیفات او را در حدود صدوبیست و برخی صدوپنجاه نقل کرده اند، که از آن جمله است : 1- الابتهاج فی شرح المنهاج ، از نووی . 2- الاسئلة فی العربیة، که در جواب سوءالات محمدبن عیسی السکسکی است . 3- بیان احکام الربط فی اعتراض الشرط علی الشرط. 4- التحبیر المهذب فی تحریر المذهب . 5- تسریح الناظر فی انعزال المناظر. 6- الدر النظیم فی تفسیر القرآن العظیم . 7- رافع الشقاق فی مسألة الطلاق . 8- رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب در اصول . 9- الرقم الابریزی فی شرح مختصر التبریزی . 10- السیف المسلول علی من سب الرسول (ص ). 11- شفاءالاسقام فی زیارة خیرالانام ، در رد ابن تیمیة که منکر سفر زیارت بوده است . 12- شن الغارة علی من انکر السفر للزیارة، که برخی آن را همان «شفاءالاسقام ...» دانسته اند. 13- الطوالع المشرقة فی الوقف علی طبقةبعد طبقة. 14- العلم المنشور فی اثبات المشهور. 15-الفتاوی ، که آن را فرزندش تاج الدین در سه مجلد جمعآوری کرده است . 16- کشف القناع فی افادة الامتناع . 17-المواهب الصمدیة فی المواریث الصفدیة. (از معجم المؤلفین ) (از ریحانة الادب ج 2 ص 163 از هدیةالاحباب ص 147و قاموس الاعلام ج 4 ص 2534). صاحب معجم المؤلفین به مآخذ ذیل نیز اشاره کرده است : طبقات الشافعیه ٔ سبکی ج 6 ص 146. الدرر الکامنه ٔ ابن حجر ج 3 ص 63. النجوم الزاهره ٔ ابن تغری بردی ج 10 ص 318. القلائد الجوهریه ٔ محمدبن طولون ج 1 ص 106. شذرات الذهب ابن عماد ج 6 ص 180. بغیةالوعاة سیوطی ص 342. الدارس نعیمی ج 1 ص 134. قضاة دمشق ابن طولون ص 101. مفتاح السعاده ٔ طاش کبری ج 2 ص 221. روضات الجنات خوانساری ص 495. کشف الظنون ص 3، 7، 21 و... ایضاح المکنون بغدادی ج 1 ص 286 و ج 2 ص 74 و ... هدیةالعارفین بغدادی ج 1 ص 720. فهرس الفهارس کتانی ج 2 ص 369. عقودالجوهر جمیل العظم ص 181. فهرس المخطوطات المصوره ٔ سید ج 1 ص 285. البیت السبکی محمدالصادق ص 50.
