فخرالمحققین

فخرالمحققین . [ ف َ رُ ل ْ م ُ ح َق ْ ق ِ ] (اِخ ) محمدبن علامه ٔ حلی ، گاه او را به لقب فخرالاسلام ، فخرالدین و رأس المدققین هم خوانده اند. از اعاظم و محققان علمای امامیه و از ثقات و مدققین فقهای شیعه و جامععلوم عقلی و نقلی بوده است . و پدر وی با آن همه عظمت و دانش او را بسیار تمجید کرده و در دیباچه ٔ بسیاری از مصنفات خود نام او را آورده است . در مجالس المؤمنین از حافظ ابرو نقل است که وقتی فخرالمحققین با پدرش به خدمت سلطان محمد خدابنده آمد جوانی دانشمند، بزرگ ، نیکواخلاق و پسندیده خصال بود. تألیفات فخرالمحققین بدین قرار است : 1- ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد که آن را به دستور پدر خود تصنیف کرده است و به قول شیخ بهایی نظیر آن در فقه استدلالی تألیف نشده است . این کتاب تا باب نکاح در زمان خود علامه و بقیه بعد از مرگ او تألیف شده است . 2- تحصیل النجاة، که موضوع آن اصول دین است . 3- ثبات الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، که همان ایضاح الفوائد است ، نخست آن رابدین اسم خوانده و سپس نامش را به ایضاح تبدیل نموده است . 4- جامع الفوائد، فی شرح خطبة القواعد که تنها خطبه ٔ قواعد علامه را شرح داده است . 5- حاشیه ای بر ارشاد الاذهان علامه . 6- حاشیه ای بر قواعد علامه ، و آن غیر از ایضاح مذکور در فوق است . 7- شرح مبادی الاصول علامه . 8- شرح نهج المسترشدین علامه . 9- غایةالسؤل فی شرح تهذیب الاصول علامه . 10- الکافیة الوافیه ، در علم کلام . 11- منبع الاسرار. وفات فخرالمحققین شب جمعه پانزدهم جمادی الاَّخره ٔ سال 771 هَ . ق . در سن هشتادونه سالگی بوده است . (از ریحانة الادب ج 3 صص 197 - 199).