قاری زیات

قاری زیات . [ زَی ْ یا ] (اِخ ) حمزةبن حبیب بن عمارةبن اسماعیل قاری کوفی ، مکنی به ابوعماره و مشهور به زیات . از اهل قبیله ٔ تمیم یکی از قراء سبعه و از یاران و شیعیان حضرت صادق (ع ) بوده و اصول تجوید و قرائت را از آن امام و از اعمش یاد گرفته و خلاد و خلف راویان قرائت وی هستند. حمزه بسیار زاهد و پارسا بود و در تعلیم به اجر و پاداش چشم نداشت . کم میخوابید و ماهی بیست وپنج مرتبه ختم قرآن میکرد. وی اولین کسی است که در متشابهات قرآن کتاب نوشته چنانکه او و ابان بن تغلب نخستین کسانی هستند از شیعه که در علم قرائت به تألیف کتاب پرداخته اند واولین کسی که از عامه در قرائت تألیف دارد ابوعبیدقاسم بن سلام است . او راست : 1- اسباع القرآن . 2- حدودآی القرآن . 3- الفرائض . 4- قرائة حمزة. 5- متشابه القرآن . 6- مقطوع القرآن و موصوله . 7- الوقف والابتداءفی القرآن . و اینکه سیوطی ابوالحسن کسائی را نخستین کسی ذکر کرده اند که در موضوع متشابه قرآن تألیف کرده است اشتباه و غفلت است زیرا کسائی به سال 182 هَ . ق . وفات یافته و وفات حمزه به سال 156 هَ . ق . در هفتادوشش سالگی و یا به سال 154 و یا 155 بوده است . رجوع به ریحانة الادب ج 2 ص 141 و روضات ص 263 و ابن خلکان ج 1 ص 184 و ابوعماره حمزةبن حبیب و حمزه ... شود.