قاضی جرجانی

قاضی جرجانی . [ ج ُ ] (اِخ ) علی بن عبدالعزیزبن حسن بن علی بن اسماعیل ، مکنی به ابوالحسن ، فقیه ،ادیب ، قاضی ، شاعر ماهر شافعی وحید زمان و نادره ٔ دوران و در عصر صاحب بن عباد قاضی القضاة ری بوده است . در طبقات الفقهای ابواسحاق شیرازی در عداد فقهاء معدود و در یتیمةالدهر ثعالبی در سلک ادبا وشعرا منسلک بوده و برای تحصیل معارف به اکثر بلاد اسلامی سیاحتها کرده و از هر خرمنی خوشه ای چیده است . تألیفاتی دارد. او راست : 1- تفسیر القرآن . 2- تهذیب التاریخ . 3- الوساطة بین المتبنی و خصومه . و این اشعار از اوست :
ماتطعمت لذة العیش حتی
صرت للبیت و الکتاب جلیسا
ای شی ٔ اعز عندی من العلَ
َم فما ابتغی سواه انیسا
انما الذل فی مخالطة النا
س فدعهم و عش عزیز ارئیسا.

#

و قالوا توصل بالخضوع الی الغنی
و ما علموا ان ّ الخضوع هوالفقر
و بینی و بین المال شیآن حرما
علی الغنی نفسی الابیة و الدهر
اذا قیل هذا الیسرا بصرت دونه
مواقف خیر من وقوفی بها العسر.
وی به سال 290 هَ. ق . متولد و به سال 362 یا 366 هَ . ق . در نیشابورو یا به سال 392 در ری وفات یافت و جنازه اش را به جرجان نقل دادند. (ابن خلکان ج 1 ص 352) (معجم الادباء ج 14 ص 14) (معجم المطبوعات ص 682) (ریحانة الادب ج 1 ص 260).