قبانی

قبانی . [ ق َب ْ با نی ی ] (اِخ ) علی بن حسین بن محمدبن زیاد یکی ازارکان حدیث و حافظان شمرده میشود. وی سفرها کرده و بسیار احادیث شنیده و در علوم گوناگون از جمله مسند و تاریخ و کنیه ها و القاب تألیفات دارد. بخاری از حسین نام از احمدبن منیع در کتاب طیب روایت نقل کرده است . ابوفصل گل آبادی گوید: به عقیده ٔ من آن حسین که بخاری حدیث از او نقل کرده همان حسین بن محمدبن زیاد است که مسند احمدبن منیع نزد او بوده است . گل آبادی گوید: گویند که وی ملازم و هم عقیده و هم مشرب با بخاری بوده بجهت ملاقات و گفتگوهائی که در نیشابور میان آن دو اتفاق افتاده است . حسین گوید: جد من «زیاد» را قپانی بوده است که در نیشابور به بزرگی آن کسی سراغ نداشته است . ولی وی قپاندار [ وزّان ] نبوده است . مردم هرگاه میخواستند چیزی را بسنجند قپان جدّم را عاریه میکردند. وی از این رو به قبانی مشهور گردید و این لقب برای ما ماند. جدم «زیاد» این قپان را از فارس به نیشابور آورده بود، ابوعبداﷲ محمدبن یعقوب گوید: حسین بن محمدبن زیاد، حافظترین مردم به حدیث و عارف ترین مردم به نامها و کنیه ها بود. وی به سال 289 هَ . ق . وفات یافت . ابوزکریا یحیی بن محمد عنبری و دعلج بن احمد سنجری و جز ایشان از او روایت کنند. (سمعانی ).