قصرشیرین
لغت‌نامه دهخدا
قصرشیرین . [ ق َ رِ شی ] (اِخ ) یکی از شهرستان های استان پنجم کشور. حدود و مشخصات آن به شرح زیر است : از طرف شمال خاور به بخش ثلاث از شهرستان کرمانشاهان ، از طرف جنوب به بخش چوار از شهرستان ایلام ، از طرف خاور به بخش گیلان و کرند شهرستان شاه آباد، از طرف باختر و شمال به کشور عراق . شهرستان قصرشیرین از سه بخش به نام بخش مرکزی ، سرپل ذهاب و سومار تشکیل شده است . خلاصه ٔ اطلاعات بخش مرکزی آن به شرح زیر است : حدود: از طرف شمال و باختر به کشور عراق ، از جنوب به بخش سومار، از جنوب خاوری به بخش گیلان ، از خاور به بخش سرپل ذهاب . آب و هوا: هوای بخش مرکزی گرمسیری و آب اکثر قراء آن از رودخانه ٔ الوند تأمین میشود. ارتفاعات : در این بخش سه رشته کوهستان کم ارتفاع به شرح زیر وجود دارد:
1- انتهای کوههای شمالی گیلان غرب که در این بخش به کوه بازی دراز یا بازودراز نامیده میشود. در خاور شهر و خاور رودخانه ٔ الوند با زمین یکسان میشود و بلندترین نقطه ٔ آن در خاور گنبد صوفی به ارتفاع 2320 گز است .
2- رشته ٔ آغ داغ واقع در باختر قصرشیرین . خطالرأس این کوه مرز ایران و عراق است . بلندترین نقطه ٔ آن در شمال پاسگاه برج احمدی به ارتفاع 2105 گز است .
3- کوه سه سر. این کوه بین دهستان ذهاب و دهستان جگرلو واقع شده . رودخانه ٔ قوره تو، بین این کوه و کوه آهنگران جاری است . بلندترین نقطه ٔ آن در باخترآبادی قراویز به ارتفاع 2593 گز است .
مهمترین رودخانه ٔ بخش رودخانه ٔ الوند است که سرچشمه و شعبه ٔ آن در بخش سرپل ذهاب است و تقریباً از وسط بخش میگذرد. قراء دهستان جگرلو و خالصه در کنار شمالی و قراء دهستان نصرآباد در جنوب آن واقع شده اند. شهر قصرشیرین در قسمت شمالی رودخانه ٔ مذکور بنا شده و آب مورد نیاز شهر از آن رودخانه گرفته میشود. رودخانه ٔ شیرین تابستان بیش از یکصد سنگ آب دارد و در حدود آبادی تنگ آب نو از کشور ایران خارج شده وارد کشور عراق میگردد و قصبه ٔ خانقین و قراء تابعه ٔ آن را مشروب مینماید.
رودخانه ٔقوره تو. سرچشمه ٔ این رودخانه نیز در بخش سرپل ذهاب شرح داده شده . از حدود تنگ حمام وارد این بخش میشود ودر طول خود همه جا مرز ایران و عراق محسوب میگردد. آب آن نسبت به رودخانه ٔ الوند کم ، و کمی شور است .
بخش مرکزی از نظر سازمان وزارت کشور از چهار دهستان به نام نصرآباد، جگرلو، خالصه ، قوره تو تشکیل شده است .
جمعقراء بخش 45 و جمعیت آن در حدود 5250 تن است . جمع قراء شهرستان و جمعیت آن به شرح زیر است :
شهر قصرشیرین 1 آبادی 10000 تن
بخش مرکزی 45 آبادی 5250 تن
بخش سومار 18 آبادی 5000 تن
بخش سرپل ذهاب 91 آبادی 13100 تن
جمع 155 آبادی 33350 تن
(از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).
1- انتهای کوههای شمالی گیلان غرب که در این بخش به کوه بازی دراز یا بازودراز نامیده میشود. در خاور شهر و خاور رودخانه ٔ الوند با زمین یکسان میشود و بلندترین نقطه ٔ آن در خاور گنبد صوفی به ارتفاع 2320 گز است .
2- رشته ٔ آغ داغ واقع در باختر قصرشیرین . خطالرأس این کوه مرز ایران و عراق است . بلندترین نقطه ٔ آن در شمال پاسگاه برج احمدی به ارتفاع 2105 گز است .
3- کوه سه سر. این کوه بین دهستان ذهاب و دهستان جگرلو واقع شده . رودخانه ٔ قوره تو، بین این کوه و کوه آهنگران جاری است . بلندترین نقطه ٔ آن در باخترآبادی قراویز به ارتفاع 2593 گز است .
مهمترین رودخانه ٔ بخش رودخانه ٔ الوند است که سرچشمه و شعبه ٔ آن در بخش سرپل ذهاب است و تقریباً از وسط بخش میگذرد. قراء دهستان جگرلو و خالصه در کنار شمالی و قراء دهستان نصرآباد در جنوب آن واقع شده اند. شهر قصرشیرین در قسمت شمالی رودخانه ٔ مذکور بنا شده و آب مورد نیاز شهر از آن رودخانه گرفته میشود. رودخانه ٔ شیرین تابستان بیش از یکصد سنگ آب دارد و در حدود آبادی تنگ آب نو از کشور ایران خارج شده وارد کشور عراق میگردد و قصبه ٔ خانقین و قراء تابعه ٔ آن را مشروب مینماید.
رودخانه ٔقوره تو. سرچشمه ٔ این رودخانه نیز در بخش سرپل ذهاب شرح داده شده . از حدود تنگ حمام وارد این بخش میشود ودر طول خود همه جا مرز ایران و عراق محسوب میگردد. آب آن نسبت به رودخانه ٔ الوند کم ، و کمی شور است .
بخش مرکزی از نظر سازمان وزارت کشور از چهار دهستان به نام نصرآباد، جگرلو، خالصه ، قوره تو تشکیل شده است .
جمعقراء بخش 45 و جمعیت آن در حدود 5250 تن است . جمع قراء شهرستان و جمعیت آن به شرح زیر است :
شهر قصرشیرین 1 آبادی 10000 تن
بخش مرکزی 45 آبادی 5250 تن
بخش سومار 18 آبادی 5000 تن
بخش سرپل ذهاب 91 آبادی 13100 تن
جمع 155 آبادی 33350 تن
(از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).
