مرند
لغت‌نامه دهخدا
مرند. [ م َ رَ ] (اِخ ) شهرکی است [ به حدود آذربادگان ] خرد و آبادان و با نعمت و مردم بسیار و از وی جامه های گوناگون خیزد پشمین . (حدود العالم ). از اقلیم چهارم است ، طولش از جزایر خالدات «فانه » و عرض از خط استوا «ازنط». شهری بزرگ بوده است ، دور بارویش هشت هزار گام است ، اکنون کمابیش نیمه ٔ او برجاست و هوایش معتدل است و آبش از رود زلوبر، حاصلش غله و پنبه و دیگر حبوبات و انگور و میوه بود، از میوه هایش شفتالو و زردآلو و به در غایت خوبی باشد. ولایتش شصت پاره دیه است و حاصلی نیکو دارد. در مرند به جانب قبله کرم قرمز پیداشده است و در یک هفته به موسم تابستان آن را می توان گرفت و اگر نگیرندقرمز را سوراخ کند و بپرد. حقوق دیوانیش از مرند وولایتش 24 هزار دینار است . (نزهة القلوب ص 88). در آذربایجان در شمال شرقی دریاچه ٔ ارومیه واقع شده ، مرکز آن قصبه ٔ مرند در ارتفاع 1240 متر بنا شده . دارای باغهای فراوان و جویبارهای متعدد است و همان شهری است که بطلمیوس آن را مانداگارانا نامیده و مطابق تورات مکانی است که حضرت نوح در آن مدفون می باشد. (جغرافیای سیاسی کیهان ). شهر مرند در 72هزارگزی شمال غربی تبریز و 76هزارگزی جنوب مرز ایران و شوروی واقع و خط آهن جلفا تبریز از آن عبور میکند. ارتفاع شهر مزبور ازسطح دریا 1430 متر است و آب و هوای آن ییلاقی و سردسیر و زبان اهالی ترکی و مذهبشان شیعه است . مختصات جغرافیایی آن به شرح زیر است : طول 35 درجه و 46 دقیقه و 35 ثانیه ، عرض 38 درجه و 26 دقیقه و 22 ثانیه ، اختلاف ساعت باتهران 22 دقیقه و 33 ثانیه یعنی ساعت 12 ظهر مرند ساعت 12 و22 دقیقه و 33 ثانیه ٔ تهران است .
این شهر یکی از شهرهای قدیمی ایران است . از آثار تاریخی آن مسجد جامع قدیمی است که در بیش از ششصدسال قبل توسط ابوسعید بهادر خان تعمیر شده و سر در آن به خط کوفی نوشته شده . این شهر بواسطه ٔ نزدیک بودن با مرز شوروی ، و سر راه واقع شدن در بین شهرستانهای آذربایجان هم مرکز مهم تجاری و هم دارای اهمیت سوق الجیشی است و بهمین جهت در هر دو جنگ بین المللی و نهضت های دیگر دچار آسیب گردید. این شهر دارای 13962 تن جمعیت و یک خیابان و بیمارستان و همچنین مغازه و بازار و کاروانسراهای متعدد می باشد. کارخانه ٔ برق و پنبه پاک کنی و فرش و پنبه بافی در این شهر وجود دارد.محصول عمده ٔ آن زردآلو است که بطریق کالیفرنی برای فروش تهیه و آماده میکنند و در موقع خوبی محصول سالیانه از1200 تن تا1500 تن برگه تهیه مینمایند. کلیه ٔ دوائر دولتی (پست و تلگراف ، تلفن ، راه ، راه آهن ، آموزش و پرورش ، بهداری ، ثبت اسناد، آمار، کشاورزی غله ، دامپزشکی ، شهربانی ، ژاندارمری ، اقتصادی ، دادگستری ، فرمانداری ، نظام وظیفه ، بانک ملی ، بانک کشاورزی ). در این شهر موجود است . این شهر دارای دبستان و دبیرستانهای متعدد نیز میباشد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4) :
آمد فصل بهار و آمدنت را به باغ
از گل و سبزه فکند مفرش و قالی مرند
باد بهاری اگر برتو گل افشان کند
جز به سر آستین جای مروب و مرند.
مهتر قالیان و نور مرند
میلشان جز بسربلندی نیست .
حکم حق رانش چون قاضی خوی
نطق دستانش چون پیر مرند.
این شهر یکی از شهرهای قدیمی ایران است . از آثار تاریخی آن مسجد جامع قدیمی است که در بیش از ششصدسال قبل توسط ابوسعید بهادر خان تعمیر شده و سر در آن به خط کوفی نوشته شده . این شهر بواسطه ٔ نزدیک بودن با مرز شوروی ، و سر راه واقع شدن در بین شهرستانهای آذربایجان هم مرکز مهم تجاری و هم دارای اهمیت سوق الجیشی است و بهمین جهت در هر دو جنگ بین المللی و نهضت های دیگر دچار آسیب گردید. این شهر دارای 13962 تن جمعیت و یک خیابان و بیمارستان و همچنین مغازه و بازار و کاروانسراهای متعدد می باشد. کارخانه ٔ برق و پنبه پاک کنی و فرش و پنبه بافی در این شهر وجود دارد.محصول عمده ٔ آن زردآلو است که بطریق کالیفرنی برای فروش تهیه و آماده میکنند و در موقع خوبی محصول سالیانه از1200 تن تا1500 تن برگه تهیه مینمایند. کلیه ٔ دوائر دولتی (پست و تلگراف ، تلفن ، راه ، راه آهن ، آموزش و پرورش ، بهداری ، ثبت اسناد، آمار، کشاورزی غله ، دامپزشکی ، شهربانی ، ژاندارمری ، اقتصادی ، دادگستری ، فرمانداری ، نظام وظیفه ، بانک ملی ، بانک کشاورزی ). در این شهر موجود است . این شهر دارای دبستان و دبیرستانهای متعدد نیز میباشد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4) :
آمد فصل بهار و آمدنت را به باغ
از گل و سبزه فکند مفرش و قالی مرند
باد بهاری اگر برتو گل افشان کند
جز به سر آستین جای مروب و مرند.
سوزنی .
مهتر قالیان و نور مرند
میلشان جز بسربلندی نیست .
خاقانی .
حکم حق رانش چون قاضی خوی
نطق دستانش چون پیر مرند.
خاقانی .
