ترجمه مقاله

ناطق اصفهانی

لغت‌نامه دهخدا

ناطق اصفهانی . [ طِ ق ِ اِ ف َ ] (اِخ ) میرزا صادق . از شاعران قرن سیزدهم هجری قمریست . مؤلف ریحانةالادب آرد: «در تاریخ گوئی و عددجوئی قدرتی عجیب داشته و در این فن گوی سبقت از دیگران ربوده است ، چنانکه عدد ابجدی هریک مصراع از اکثر قصایدش ماده ٔ تاریخ سال یکی از وقایع بودی و در تاریخ هر بنائی چندین قصیده ٔ فریده به همین اسلوب تمام نمودی من جمله قصیده ای در تاریخ اتمام تذهیب ایوان و گنبد مطهر حضرت معصومه که به سال هزار و دویست و هیجدهم هجرت در تحت توجهات خاقان مغفور فتحعلی شاه قاجار به وقوع پیوسته در قم انشاد کرده که مشتمل بر ستایش آن مخدره ٔ معظمه و مدح خاقان و توصیف گنبد مطهر و حاوی شصت ودو بیت بوده و عدد ابجدی هر مصراعی مطابق عدد همان سال مذکور می باشد» ، از آن قصیده است :
این قبه گلبنی است به زیور برآمده
یا پاک گوهریست پر از زیور آمده
این قبه راست اوج به جائی که پیش وی
صدر فلک به چشم ملک احقر آمده
از دل سؤال کردم و گفتم مرا بگو
کین صحن از چه رو ز جنان بهتر آمده
دل در جواب گفت که اینک در این سؤال
عقل طویل قاصر و فهم اقصر آمده .
و از ابیات پایان قصیده است :
گفتم ز جود شاه به عالم قصیده ای
کز آن روان فکر پر از شکر آمده
ابیات این قصیده هر آن یک به دلبری
مانند حسن روی بتان دلبر آمده
هر مصرعی ازین چو یکی حور لاله رو
هر بیت آن دو ماه پری پیکر آمده .
وفات ناطق به سال 1230 هَ .ق . اتفاق افتاد. رجوع به ریحانةالادب ج 4 ص 153 و مختارالبلاد ص 88 و مجمعالعصر ج 2 ص 526 و آتشکده ٔ آذر ص 209 و قاموس الاعلام ج 6 و فهرست کتابخانه ٔ مجلس شورای ملی ص 674 و طرائق الحقایق ج 3 ص 113 و مجله ٔ ارمغان سال 18 ص 594 شود.
ترجمه مقاله