نصر سامانی

نصر سامانی . [ ن َ رِ ] (اِخ ) (امیر...) ابن احمدبن اسماعیل ، ملقب به امیرسعید و مکنی به ابوالحسن و مشهوربه امیر نصر سامانی ، وی سومین و معروفترین سلاطین سامانی است ، به سال 293 هَ . ق . در بخارا تولد یافت و پس از پدرش احمد که در سال ششم سلطنت به دست غلامان خویش کشته شد - به سال 301هَ . ق . - در سن هشت سالگی به شاهی نشست و مدت سی سال حکمرانی کرد، در عهد امارت او منصوربن اسحاق سامانی در خراسان دعوی امیری کرد و مغلوب گشت و نیز ماکان کاکی سردار دیلمی که به تصرف خراسان تاخته بود کشته گشت . در پایان سلطنت و عمر امیر نصر مورخان اختلاف کرده اند، گروهی مرگ او را به سال 330 یا بر اثر مرض سل نوشته اند و گروهی آورده اند که چون امیرنصر مذهب اسماعیلی پذیرفته بود امرای سپاه با او به مخالفت برخاستند و فرزندش نوح را به امارت نشاندند و امیرنصر را زندانی کردند و وی درسال 331 در زندان وفات یافت . امیرنصر به اتفاق مورخان پادشاهی دانش پرور بود، ابوالفضل بلعمی و جیهانی ومصعبی وزارت او داشتند، و رودکی معاصر و مداح وی بود. ابن اثیر مدت حکمرانی او را سی سال و 33 روز و طول عمرش را 38 سال ثبت کرده است . رجوع به تاریخ گزیده ص 389 و الاعلام زرکلی ج 8 ص 338 و مقدمه ٔ ابن خلدون ج 4 ص 336 و الکامل ابن اثیر ج 8 ص 130 و حمزه ص 150 و ابن الوردی ج 1 ص 275 و عتبی ج 1 ص 349 و شذرات الذهب ج 2 ص 331 وتاریخ مختصرالدول ص 287 و لباب الالباب ج 1 ص 523 شود.