نهفته
لغت‌نامه دهخدا
نهفته . [ ن ُ / ن ِ / ن َ هَُ ت َ / ت ِ ] (ن مف ، اِ) پوشیده . پوشانده :
ز می مست هموار خفته بدی
به دستار چین سرنهفته بدی .
چاهی است جهان ژاژ و سرنهفته
وز چاه نهفته بتر نباشد.
|| مخفی . مستور. ناشناخته :
هنر نهفته چوعنقا بماند از آنکه نماند
کسی که بازشناسد همای را از خاد.
تا مرد سخن نگفته باشد
عیب و هنرش نهفته باشد.
|| غایب . رو نهفته .رخ نهان کرده :
از خلق نهفته چند باشی
ناسوده نخفته چند باشی .
|| ناپدید. غایب . ناموجود :
نی نی اگر چه معجزه دارم که عاجزم
بخت نهفته را نتوان کرد آشگار.
ای دل به غم نشین که سلامت نهفته ماند
وی جم به ماتم آی که خاتم پدید نیست .
|| مکتوم . پنهان . مکتتم . (یادداشت مؤلف ) :
زبان بربسته بهتر سر نهفته
نماند سر چو شد اسرار گفته .
گه چون نسیم با گل راز نهفته گفتن
گه سِرّ عشقبازی از بلبلان شنیدن .
|| راز. سر. دقیقه . نکته ٔ غامضة. امر و مسأله ٔ نهانی . (یادداشت مؤلف ) :
همه خوابها پیش ایشان بگفت
نهفته پدید آورید از نهفت .
که بگزارد او خواب شاه جهان
نهفته برآرد ز بند نهان .
سه فرزند را خواند شاه جهان
نهفته برون آورید از نهان .
هر چه هست از دقیقه های نجوم
یا یکایک نهفته های علوم .
|| مستتر. مضمر :
مادرتو خاک و آسمان پدر تست
در تن خاکی نهفته جان سمائی .
چو جان در تن خرد در دل نهفته ست
به آمختن ز دل برکن نهنبن .
|| عفیف . عفیفه . مخدره . (یادداشت مؤلف ). مستوره . محجوبه : مرد حجام برخاست و چراغ برافروخت ... زن را بسلامت دید... و توبه کرد که به گفتار نمام زن پارسا و عیال نهفته ٔ خود را نیازارد. (کلیله و دمنه ). || (ق ) نهانی . محرمانه . سرّی . مخفیانه :
نهفته بجستی همه رازشان
شنیدی همان نام و آوازشان .
برفتند کارآگهان ناگهان
نهفته بجستند کار جهان .
سر و تن بشستی نهفته به باغ
پرستنده با او نبردی چراغ .
همان بهتر که با آن ماه دلدار
نهفته دوستی ورزم پری وار.
- نهفته داشتن ؛ مخفی کردن . پوشیدن . (یادداشت مؤلف ) :
بگشای راز عشق و نهفته مدار عشق
از می چه فایده ست به زیر نهنبنا.
بر این جمله یکچند بگذاشتم
سخن را نهفته همی داشتم .
ز می مست هموار خفته بدی
به دستار چین سرنهفته بدی .
فردوسی .
چاهی است جهان ژاژ و سرنهفته
وز چاه نهفته بتر نباشد.
ناصرخسرو.
|| مخفی . مستور. ناشناخته :
هنر نهفته چوعنقا بماند از آنکه نماند
کسی که بازشناسد همای را از خاد.
ظهیر.
تا مرد سخن نگفته باشد
عیب و هنرش نهفته باشد.
سعدی .
|| غایب . رو نهفته .رخ نهان کرده :
از خلق نهفته چند باشی
ناسوده نخفته چند باشی .
نظامی .
|| ناپدید. غایب . ناموجود :
نی نی اگر چه معجزه دارم که عاجزم
بخت نهفته را نتوان کرد آشگار.
خاقانی .
ای دل به غم نشین که سلامت نهفته ماند
وی جم به ماتم آی که خاتم پدید نیست .
خاقانی .
|| مکتوم . پنهان . مکتتم . (یادداشت مؤلف ) :
زبان بربسته بهتر سر نهفته
نماند سر چو شد اسرار گفته .
ناصرخسرو.
گه چون نسیم با گل راز نهفته گفتن
گه سِرّ عشقبازی از بلبلان شنیدن .
حافظ (دیوان چ قزوینی - غنی ص 270).
|| راز. سر. دقیقه . نکته ٔ غامضة. امر و مسأله ٔ نهانی . (یادداشت مؤلف ) :
همه خوابها پیش ایشان بگفت
نهفته پدید آورید از نهفت .
فردوسی .
که بگزارد او خواب شاه جهان
نهفته برآرد ز بند نهان .
فردوسی .
سه فرزند را خواند شاه جهان
نهفته برون آورید از نهان .
فردوسی .
هر چه هست از دقیقه های نجوم
یا یکایک نهفته های علوم .
نظامی .
|| مستتر. مضمر :
مادرتو خاک و آسمان پدر تست
در تن خاکی نهفته جان سمائی .
ناصرخسرو.
چو جان در تن خرد در دل نهفته ست
به آمختن ز دل برکن نهنبن .
ناصرخسرو.
|| عفیف . عفیفه . مخدره . (یادداشت مؤلف ). مستوره . محجوبه : مرد حجام برخاست و چراغ برافروخت ... زن را بسلامت دید... و توبه کرد که به گفتار نمام زن پارسا و عیال نهفته ٔ خود را نیازارد. (کلیله و دمنه ). || (ق ) نهانی . محرمانه . سرّی . مخفیانه :
نهفته بجستی همه رازشان
شنیدی همان نام و آوازشان .
فردوسی .
برفتند کارآگهان ناگهان
نهفته بجستند کار جهان .
فردوسی .
سر و تن بشستی نهفته به باغ
پرستنده با او نبردی چراغ .
فردوسی .
همان بهتر که با آن ماه دلدار
نهفته دوستی ورزم پری وار.
نظامی .
- نهفته داشتن ؛ مخفی کردن . پوشیدن . (یادداشت مؤلف ) :
بگشای راز عشق و نهفته مدار عشق
از می چه فایده ست به زیر نهنبنا.
کسائی .
بر این جمله یکچند بگذاشتم
سخن را نهفته همی داشتم .
فردوسی .
