ترجمه مقاله

نورعلی شاه

لغت‌نامه دهخدا

نورعلی شاه .[ ع َ ] (اِخ ) محمدعلی بن فیض علی شاه میرزا عبدالحسین بن ملا محمدعلی ، امام جمعه ٔ طبس . از مشاهیر عرفا و از شاعران قرن سیزدهم هجری است . وی در اصفهان تولد یافت و در اوان جوانی با پدرش به شیراز رفت . در شیراز سیدمعصوم علی شاه دکنی پدر و پسر را دستگیری کرد و لقب فیض علی شاه و نورعلی شاه را بدیشان داد و پس از کشته شدن معصوم علی شاه ، نورعلی شاه مسندنشین طریقت نعمت اللهی گشت ، عاقبت اهل ظاهر به تکفیرش برخاستند و او ناچار به مسافرت شد ولی به هر شهری که به قصد اقامت قدم می نهاد غوغای عوام او را آواره می کرد و سرانجام پس از تحمل مشقات بسیار و سیروسیاحت در ولایات ایران و عراق عرب ، به سال 1212 هَ . ق . در موصل وفات یافت . از تألیفات و تصانیف اوست : 1 - تفسیر سوره ٔ بقره ، به شعرفارسی . 2 - جامع الاسرار، در موعظت و اخلاق . 3 - جنات الوصال ، مثنوی عرفانی که در آن از احمدشاه والی بغداد و حمایت های او یاد کرده است ، و در نظر داشته است که این مثنوی را در 8 جلد به پایان برد، اما پیش از پایان سومین دفتر درگذشته است ، سپس مرید و خلیفه اش رونق علی شاه دفتر سوم را به پایان رسانده و دو دفتر دیگر نیز بر آن افزوده است ، بعد از او نظام علی شاه کرمانی به نظم دفترهای ششم و هفتم همت گماشته است . 4 - دیوان اشعار، مشتمل بر غزلیات و قصاید و قطعات . 5 - رساله ٔ اصول و فروع . 6 - رساله در کیمیا. 7 - رساله در موعظه . 8 - روضةالشهداء، در مصائب امام حسین . 9 - شرح خطبة البیان ، به شعر فارسی . 10 - کبری ، در منطق ،فارسی و منظوم . 11 - مشکوةالنجاة. از اشعار اوست :
نیست باکم زآتش نمرودیان
گر بسوزانندم از کین چون خلیل
من غلام همت آنم که او
کار پیغمبر کند بی جبرئیل .
زاهد ار عیب باده نوشان کرد
خبر از عفو کردگارش نیست .
(از ریحانة الادب ج 4 ص 245) (مجمع الفصحا ج 2 ص 496) (ریاض العارفین ص 329) (بستان السیاحه ) (طرایق الحقایق ج 3 ص 89) (صبح گلشن ص 558) (فهرست کتابخانه ٔ مجلس ص 171) (فهرست کتابخانه ٔ مدرسه ٔ سپه سالار ج 2 ص 489)(فرهنگ سخنوران ص 618).
ترجمه مقاله