پله
لغتنامه دهخدا
پله . [ پ ِل ْ ل َ / ل ِ ] (اِ) کفه . کپه . (نصاب ). کپه ٔ ترازو. کفه ٔ ترازو :
ز بس برسختن زرّش بجای مادحان هزمان
ز ناره بگسلد کپان ز شاهین بگسلد پله .
ترازو را همه رشته گسسته
دو پله مانده و شاهین شکسته .
گر بسنجد سپهر حلم ترا
بشکند خردپله ٔ شاهین .
اگر بسنجم خود را به نیک و بد امروز
بر آن نهم که در آن روز عرض میزانم
هیَم به پله ٔ نیکی ز یک سپندان کم
به پله ٔ بدی اندر، هزار سندانم .
در پله ٔ ترازوی اعمال عمر ماست
طاعات دانه دانه و عصیان تنگ تنگ .
حلم ترا کمانه همی کرد ناگهان
بگسست هردو پله ٔ میزان روزگار.
خاصه که مهر سپهر گوشه ٔ خوشه گذاشت
و آتش گردون گرفت پله ٔ لیل و نهار.
سر نهد از دامن پر آدمی
پله چو پر گشت ببوسد زمی .
|| پایه ٔ نردبان . نردبان پایه . مرقات . درجه . || زینه ٔ خانه ٔ بلند و بالاخانه و جز آن :
نه دام الامدام سرخ پرکرده صراحی ها
نه تله بلکه حجره ٔ خوش بساط اوکنده با پله .
یکی پله ست این منبر مجره
زده گردش نقط از آب روین .
ز بس برسختن زرّش بجای مادحان هزمان
ز ناره بگسلد کپان ز شاهین بگسلد پله .
فرخی (دیوان ص 350).
ترازو را همه رشته گسسته
دو پله مانده و شاهین شکسته .
فخرالدین اسعد (ویس و رامین ).
گر بسنجد سپهر حلم ترا
بشکند خردپله ٔ شاهین .
ابوالفرج رونی .
اگر بسنجم خود را به نیک و بد امروز
بر آن نهم که در آن روز عرض میزانم
هیَم به پله ٔ نیکی ز یک سپندان کم
به پله ٔ بدی اندر، هزار سندانم .
سوزنی .
در پله ٔ ترازوی اعمال عمر ماست
طاعات دانه دانه و عصیان تنگ تنگ .
سوزنی .
حلم ترا کمانه همی کرد ناگهان
بگسست هردو پله ٔ میزان روزگار.
انوری .
خاصه که مهر سپهر گوشه ٔ خوشه گذاشت
و آتش گردون گرفت پله ٔ لیل و نهار.
خاقانی .
سر نهد از دامن پر آدمی
پله چو پر گشت ببوسد زمی .
امیرخسرو دهلوی .
|| پایه ٔ نردبان . نردبان پایه . مرقات . درجه . || زینه ٔ خانه ٔ بلند و بالاخانه و جز آن :
نه دام الامدام سرخ پرکرده صراحی ها
نه تله بلکه حجره ٔ خوش بساط اوکنده با پله .
عسجدی .
یکی پله ست این منبر مجره
زده گردش نقط از آب روین .
منوچهری .