پیشه ور
لغت‌نامه دهخدا
پیشه ور. [ ش َ / ش ِ وَ ] (ص مرکب ) محترف . (دهار). صانع. قراری . (منتهی الارب ). صنعتگر. اهل حرفه . و صاحب هنر. (آنندراج ). صنعتکار. استادکار. پیشه کار. پیشه گر : و پیشه ور و بازرگان بیشتر غریب اند زیرا که مردمان این ناحیت (قارن ) جز لشکری و برزیگر نباشند. (حدود العالم ).
نه مرد کشاورز و نه پیشه ور
نه خاک و نه کشور، نه بوم و نه بر.
بدکانش بنشست گشتاسب دیر
شد آن پیشه ور از نشستنش سیر.
سپاهی نباید که با پیشه ور
بیکروی جویند هر دو هنر.
کشاورز یا مردم پیشه ور
کسی کو برزمت نبندد کمر...
حرامست می در جهان سر بسر
اگر پهلوانست ، اگر پیشه ور.
ز فرمان بگشتند فرمانبران
همان پیشه ور مردم مهربان .
ز هر پیشه ور انجمن گرد کرد [جمشید]
بدین اندرون نیز پنجاه خورد.
جهان ما چو یکی زود سیر پیشه ور است
چهار پیشه کند هر یکی بدیگر زی .
ز شاهانی ، ار پیشه ور گوهری
پدرورزگر داری ، ار لشکری .
زیرا که جمله پیشه وران باشند
اینها بکار خویش درون مضطر.
سالار پیشه ور نبود هرگز
بل پیشه ور رهی بود و چاکر.
که پیشه ور از پیشه بگریخته ست
بکاردگر کس در آویخته ست .
تا به نعمان خبر رسید درست
کانچنان پیشه ور که درخور تست
هست نام آوری بکشور روم
زیرکی کو ز سنگ سازد موم .
که هر پیشه ور پیشه ٔ خود کند
جز این گرچه نیکی کند بد کند.
چنان مان بهرپیشه ور پیشه ای
که در خلقتش ناید اندیشه ای .
بپایان رسد کیسه ٔ سیم و زر
نگردد تهی کیسه ٔ پیشه ور.
پنجم پیشه وری که بسعی بازو وجه کفافی حاصل کند. (گلستان باب سوم ).
ز آنکه نظم جهان ز پیشه ور است
هر نظامی که هست در هنر است .
صاحب آنندراج بکلمه ٔ پیشه ور معنی کارکننده و کارگزارنده و عامل و خادم نیز داده است .
نه مرد کشاورز و نه پیشه ور
نه خاک و نه کشور، نه بوم و نه بر.
فردوسی .
بدکانش بنشست گشتاسب دیر
شد آن پیشه ور از نشستنش سیر.
فردوسی .
سپاهی نباید که با پیشه ور
بیکروی جویند هر دو هنر.
فردوسی .
کشاورز یا مردم پیشه ور
کسی کو برزمت نبندد کمر...
فردوسی .
حرامست می در جهان سر بسر
اگر پهلوانست ، اگر پیشه ور.
فردوسی .
ز فرمان بگشتند فرمانبران
همان پیشه ور مردم مهربان .
فردوسی .
ز هر پیشه ور انجمن گرد کرد [جمشید]
بدین اندرون نیز پنجاه خورد.
فردوسی .
جهان ما چو یکی زود سیر پیشه ور است
چهار پیشه کند هر یکی بدیگر زی .
منوچهری .
ز شاهانی ، ار پیشه ور گوهری
پدرورزگر داری ، ار لشکری .
اسدی .
زیرا که جمله پیشه وران باشند
اینها بکار خویش درون مضطر.
ناصرخسرو.
سالار پیشه ور نبود هرگز
بل پیشه ور رهی بود و چاکر.
ناصرخسرو.
که پیشه ور از پیشه بگریخته ست
بکاردگر کس در آویخته ست .
نظامی .
تا به نعمان خبر رسید درست
کانچنان پیشه ور که درخور تست
هست نام آوری بکشور روم
زیرکی کو ز سنگ سازد موم .
نظامی .
که هر پیشه ور پیشه ٔ خود کند
جز این گرچه نیکی کند بد کند.
نظامی .
چنان مان بهرپیشه ور پیشه ای
که در خلقتش ناید اندیشه ای .
نظامی .
بپایان رسد کیسه ٔ سیم و زر
نگردد تهی کیسه ٔ پیشه ور.
سعدی .
پنجم پیشه وری که بسعی بازو وجه کفافی حاصل کند. (گلستان باب سوم ).
ز آنکه نظم جهان ز پیشه ور است
هر نظامی که هست در هنر است .
اوحدی .
صاحب آنندراج بکلمه ٔ پیشه ور معنی کارکننده و کارگزارنده و عامل و خادم نیز داده است .
