چگونگی
لغت‌نامه دهخدا
چگونگی . [ چ ِ ن َ / ن ِ ] (حامص مرکب ) طبیعت و طریقه ٔ هر چیز و کیفیت . (ناظم الاطباء). حال . وضع. طور. حالت . کیف . چونی . هویت . ماهیت . کیفیت : و کیفیت بود چون چگونگی چیزها. (کشف المحجوب سجستانی 17).... چگونگی حال قاید منجوق از وی پرسید. (تاریخ بیهقی ).
آنکه نداند چگونگیت نداند
کهنه سرایا که تو ز بهر چرائی .
... پیش از حدوث خطر و معاینه ٔ شر چگونگی آن را شناخته باشد. (کلیله و دمنه ). رجوع به چگونه و کیفیت و چونی شود. || شرح و تفسیر. شرح و توضیح . سرگذشت . (ناظم الاطباء): ایارده ؛ چگونگی پازند است . (صحاح الفرس ). چنانکه بیارم چگونگی آن برجای خویش . (تاریخ بیهقی ). || حقیقت . (ناظم الاطباء). حاق مطلب . بیان واقع. || (اصطلاح فلسفه ) ابن سینا آن را بجای کیفیت بکار برده ، همچنانکه «چندی » را نیز بجای کمیت آورده است : و این را چگونگی خوانند وبتازی کیفیت . (دانشنامه ٔ علایی چ خراسانی ج 1 ص 85).اﷲ را چگونگی نباشد. (کتاب المعارف ).
آنکه نداند چگونگیت نداند
کهنه سرایا که تو ز بهر چرائی .
ناصرخسرو.
... پیش از حدوث خطر و معاینه ٔ شر چگونگی آن را شناخته باشد. (کلیله و دمنه ). رجوع به چگونه و کیفیت و چونی شود. || شرح و تفسیر. شرح و توضیح . سرگذشت . (ناظم الاطباء): ایارده ؛ چگونگی پازند است . (صحاح الفرس ). چنانکه بیارم چگونگی آن برجای خویش . (تاریخ بیهقی ). || حقیقت . (ناظم الاطباء). حاق مطلب . بیان واقع. || (اصطلاح فلسفه ) ابن سینا آن را بجای کیفیت بکار برده ، همچنانکه «چندی » را نیز بجای کمیت آورده است : و این را چگونگی خوانند وبتازی کیفیت . (دانشنامه ٔ علایی چ خراسانی ج 1 ص 85).اﷲ را چگونگی نباشد. (کتاب المعارف ).
