کاردیده
لغت‌نامه دهخدا
کاردیده . [ دی دَ / دِ ] (ن مف مرکب )کارآزموده و تجربه کرده . (ناظم الاطباء). مجرب . آزموده . گرم و سرد روزگار چشیده . کارافتاده :
چنین گفت با نامور بخردان
جهاندیده و کاردیده ردان .
کسی در جهان این شگفتی ندید
نه از کاردیده بزرگان شنید.
فرستاد شاپور کارآگهان
سوی طیسفون کاردیده مهان .
بدانید کان کاردیده پدر
چو مستوثق است از شما سر بسر.
کجا او پیر بود و کاردیده
بد و نیک جهان بسیار دیده .
زنی بود حسن مهران را سخت خردمند و کاردیده . (تاریخ بیهقی ).
تا سیم و زر به آتش زر امتحان کنند
مردان کاردیده چه مصلح چه رند و شنگ .
ایشان را مهتری بود کاردیده و بجهان گردیده و سرد و گرم چشیده . (سندبادنامه ص 81).
جوابش داد مرد کاردیده
که هستم نیک و بد بسیار دیده .
که جادوئیست اینجا کاردیده
ز کوهستان بابل نورسیده .
به کارهای گران مرد کاردیده فرست
که شیر شرزه درآرد بزیر خم کمند.
این بگفت و بر سپاه دشمن زد و چند تن از مردان کاردیده بینداخت . (گلستان ).
با عقل کاردیده بخلوت شکایتی
میکردم از نکایت گردون پرفسوس .
بروی یار نظر کن زدیده منت دار
که کاردیده نظر از سر بصارت کرد.
|| کارزاردیده . (ناظم الاطباء). جنگ دیده . حادثه دیده :
بیاریم گردان هزاران هزار
همه کاردیده همه نامدار.
گزیده ز نام آوران شش هزار
همه کاردیده گه کارزار.
سگ کاردیده بگیرد پلنگ
ز روبه رمد شیر نادیده جنگ .
بدو گفت کای کاردیده پدر
ز ترکان بمردی برآورده سر.
گزیده همه کاردیده گوان
سر هر هزاری یکی پهلوان .
ز آنچ او بنوک خامه کند صد یکی کنند
مردان کاردیده بشمشیر هندوی .
- نا کاردیده ؛ مقابل کاردیده . نامجرب . بی تجربه :
چو بشنید نا کاردیده جوان
دلش گشت پر درد و تیره روان .
نخواهی که ضایع کنی روزگار
به نا کاردیده مفرمای کار.
چنین گفت با نامور بخردان
جهاندیده و کاردیده ردان .
فردوسی .
کسی در جهان این شگفتی ندید
نه از کاردیده بزرگان شنید.
فردوسی .
فرستاد شاپور کارآگهان
سوی طیسفون کاردیده مهان .
فردوسی .
بدانید کان کاردیده پدر
چو مستوثق است از شما سر بسر.
(یوسف و زلیخا).
کجا او پیر بود و کاردیده
بد و نیک جهان بسیار دیده .
فخرالدین اسعد گرگانی (ویس و رامین ).
زنی بود حسن مهران را سخت خردمند و کاردیده . (تاریخ بیهقی ).
تا سیم و زر به آتش زر امتحان کنند
مردان کاردیده چه مصلح چه رند و شنگ .
سوزنی .
ایشان را مهتری بود کاردیده و بجهان گردیده و سرد و گرم چشیده . (سندبادنامه ص 81).
جوابش داد مرد کاردیده
که هستم نیک و بد بسیار دیده .
نظامی .
که جادوئیست اینجا کاردیده
ز کوهستان بابل نورسیده .
نظامی .
به کارهای گران مرد کاردیده فرست
که شیر شرزه درآرد بزیر خم کمند.
سعدی .
این بگفت و بر سپاه دشمن زد و چند تن از مردان کاردیده بینداخت . (گلستان ).
با عقل کاردیده بخلوت شکایتی
میکردم از نکایت گردون پرفسوس .
ابن یمین .
بروی یار نظر کن زدیده منت دار
که کاردیده نظر از سر بصارت کرد.
حافظ.
|| کارزاردیده . (ناظم الاطباء). جنگ دیده . حادثه دیده :
بیاریم گردان هزاران هزار
همه کاردیده همه نامدار.
دقیقی .
گزیده ز نام آوران شش هزار
همه کاردیده گه کارزار.
فردوسی .
سگ کاردیده بگیرد پلنگ
ز روبه رمد شیر نادیده جنگ .
فردوسی .
بدو گفت کای کاردیده پدر
ز ترکان بمردی برآورده سر.
فردوسی .
گزیده همه کاردیده گوان
سر هر هزاری یکی پهلوان .
فردوسی .
ز آنچ او بنوک خامه کند صد یکی کنند
مردان کاردیده بشمشیر هندوی .
فرخی .
- نا کاردیده ؛ مقابل کاردیده . نامجرب . بی تجربه :
چو بشنید نا کاردیده جوان
دلش گشت پر درد و تیره روان .
فردوسی .
نخواهی که ضایع کنی روزگار
به نا کاردیده مفرمای کار.
سعدی .
