کودن
لغت‌نامه دهخدا
کودن . [ ک َ دَ ] (ع ص ، اِ) اسب هجین غیراصیل . کَودَنی ّ. (منتهی الارب ). اسب فرومایه ٔ غیراصیل . ج ، کَوادِن . (از اقرب الموارد). اسب پیر کندرو پالانی کمراه . (برهان ). یابو و اسب تاتاری واسب هجین . (ناظم الاطباء). ستور (اسب و استر) غیراصیل و کندرو و پالانی . (فرهنگ فارسی معین ) :
قابل تکلیف شرعی تا خرد با توست از آنک
چاره نبود اسب کودن را ز پالان داشتن .
اسب کودن به غزو نیست روان
ورنه چون خر نداردی پالان .
جنسی نماند پس من و رندان ز بهر راه
چون رخش نیست پای به کودن درآورم .
معلوم شود که اگرچه کودن پارسیم حرون است مرکب تازیم خوشرو است . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1تهران ص 17).
|| پیل . || استر. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || ستور پالانی . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || کمینه و دون و کم عقل و نادان و کندفهم و کج طبعو بی ادراک را گویند. (برهان ) (از ناظم الاطباء). گول . کندفهم . (فرهنگ فارسی معین ). بلید. سخت بلید. کند.دیریاب . کورذهن . دیرفهم . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
زین پایگه زوال هر روزی
سر برنکند ز مستی آن کودن .
کودن و خوار و خسیس است جهان خس
زآن نسازد همه جز با خس و با کودن .
گو نبود آنکه دن پرستد هرگز
دن که پرستد مگر که جاهل و کودن .
صدرا ترا به قوت جاه تو خاطری است
کاندر ادای فکرت او برق کودن است .
شاگرد تو من باشم گر کودن اگر بوزم
تا زآن لب خندانت یک خنده بیاموزم .
یکی را از وزراء پسری کودن بود. (گلستان سعدی ).
قابل تکلیف شرعی تا خرد با توست از آنک
چاره نبود اسب کودن را ز پالان داشتن .
سنائی .
اسب کودن به غزو نیست روان
ورنه چون خر نداردی پالان .
سنائی .
جنسی نماند پس من و رندان ز بهر راه
چون رخش نیست پای به کودن درآورم .
خاقانی .
معلوم شود که اگرچه کودن پارسیم حرون است مرکب تازیم خوشرو است . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1تهران ص 17).
|| پیل . || استر. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || ستور پالانی . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || کمینه و دون و کم عقل و نادان و کندفهم و کج طبعو بی ادراک را گویند. (برهان ) (از ناظم الاطباء). گول . کندفهم . (فرهنگ فارسی معین ). بلید. سخت بلید. کند.دیریاب . کورذهن . دیرفهم . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
زین پایگه زوال هر روزی
سر برنکند ز مستی آن کودن .
ناصرخسرو.
کودن و خوار و خسیس است جهان خس
زآن نسازد همه جز با خس و با کودن .
ناصرخسرو.
گو نبود آنکه دن پرستد هرگز
دن که پرستد مگر که جاهل و کودن .
ناصرخسرو.
صدرا ترا به قوت جاه تو خاطری است
کاندر ادای فکرت او برق کودن است .
انوری .
شاگرد تو من باشم گر کودن اگر بوزم
تا زآن لب خندانت یک خنده بیاموزم .
مولوی .
یکی را از وزراء پسری کودن بود. (گلستان سعدی ).
