کوپال

کوپال .(اِ) لخت آهنین بود، تازیش عمود است . (لغت فرس اسدی ). عمود و گرز آهنین را گویند. (برهان ). به معنی گرزو عمود باشد و به بای عربی معنی آن روشن تر شود یعنی کوبنده ٔ بال و بازو و به قانونی که در فارسی رسم است یک با را حذف کرده کوب بال را کوبال گویند . (آنندراج ). گوپال . کردی ، کوپال (عصا، چوب دست چوپان )، کوپال (چوب دست شبان ). ولف در شاهنامه گوپال (با کاف پارسی ) آورده است . (حاشیه ٔ برهان چ معین ) :
به پای آورد زخم کوپال من
نراند کسی نیزه بربال من .

فردوسی (از لغت فرس ).

از او باد بر سام نیرم درود
خداوند شمشیر و کوپال و خود.

فردوسی .

اگر داد مردی بخواهیم داد
ز کوپال و شمشیر گیریم یاد.

فردوسی .

بر و بر منوچهر کرد آفرین
که بی تو مباد اسب و کوپال و زین .

فردوسی .

ای به کوپال گران کوفته پیلان را پشت
چون کرنجی که فروکوفته باشد به جواز.

فرخی .

این ز کوپال گران خوردن مغفر همه پست
وآن ز خون دل و از خون جگر جوشن تر.

فرخی .

من نه مسلمانم و نه مرد جوانمرد
تا سرتان نگسلم ز دوش به کوپال .

منوچهری .

از دل گردان برآرزهره به پیکان
در سر مردم بکوب مغز به کوپال .

منوچهری .

یکی تیغ پولاد گرز گران
همان درع و کوپال و برگستوان .

اسدی .

زبر مغز کوبنده کوپال بود
به زیر از یلان بر سر و یال بود.

اسدی .

ز گردان خاور سواری چو ببر
برون تاخت با گرز و کوپال و گبر.

اسدی (از آنندراج ).

ز نیزه نیستان شده روی خاک
زکوپالها کوه گشته مغاک .

نظامی .

ز بس زخم کوپال خاراستیز
زمین را شده استخوان ریزریز.

نظامی .

بر آن بود رایم که عزم آورم
به کوپال با پیل رزم آورم .

نظامی .

نمایم به گیتی یکی دستبرد
که گردد ز کوپال من کوه خرد.

نظامی .

نه در خشت و کوپال و گرز گران
که آن شیوه ختم است بر دیگران .

سعدی .

|| گردن سطبر و گنده را نیز گفته اند. (برهان ).گردن سطبر و قوی . (آنندراج ) :
جوانی و کوپال و نیرو نماند
ز من هیچ جزنام نیکو نماند.

فردوسی (از فرهنگ رشیدی ).

من از دور دیدم بر و یال اوی
چنان برز بالا و کوپال اوی .

فردوسی .