کوکا

کوکا. [ ک ُ ] (اِ) نامی است اسپانیولی که از زبان بومیان آرژانتینی گرفته شده است . درختچه ای است از گیاهان بومی پرو که از آن کوکائین تهیه کنند. مدخل استخراج شده از برگ این گیاه را هم نامند. (از لاروس ). درختچه ای است به ارتفاع بین یک تا سه متر از تیره ٔ کتانیان ، دارای ریشه های منشعب و ساقه ٔ صاف و به رنگ مایل به سفید و شاخه های راست و متعدد. برگهای آن متناوب و ساده و کامل و بیضوی و نوک تیز به درازی 4 تا 8 سانتیمتر و به رنگ سبز شفاف در سطح فوقانی پهنک است . برگهای این گیاه دارای بوی چای و طعم تلخ و قابض است . گلهای آن کوچک و منظم و به رنگ زرد مایل به سفید می باشد و شامل 5 کاسبرگ و 5 گلبرگ آزاد و 10 پرچم متصل بهم در قاعده است . در برگ کوکا یک تانن به نام اسید کوکاتانیک و سه آلکالوییدبه نام کوکایین و تروکزیلین و سینامیل کوکایین وجود دارد. خشب الاحمر کهوکا. کوهکا. کوکاآغاجی . (فرهنگ فارسی معین ). کوکا، برگ خشک شده ٔ درخت کوچکی است به نام ارتسیرو کسیلوم کوکا. این درخت بومی کشورهای پرو و بولیوی است ، ولی از پنجاه سال قبل در ممالک آمریکای جنوبی و جزایر سیلان و جاوه زراعت می شود و امروزه چهل درصد صادرات این محصول از جاوه است . هندوهای ممالک بولیوی و پرو و مکزیک و نواحی آمریکای جنوبی از قدیم الایام برگهای این نبات رابرای تخفیف گرسنگی و تحریک قوا می جویدند و به استعمال آن اعتیاد داشتند. هندوها پس از جویدن این برگها برای تحمل کارهای سخت طاقت مخصوص پیدا می کنند. اروپاییان پس از کشف قاره ٔ آمریکا کوکا را شناختند ولیکن تا نیمه ٔ دوم قرن گذشته آن را استعمال نمی کردند. از سال 1859 م . تحقیقات و مطالعات درباره ٔ این درخت شروع شد و به خواص و موارد استعمال آن معرفت حاصل گردید. برگ کوکا محتوی آلکالوییدهای متعددی است که مهمترین آنها کوکایین است . (از درمانشناسی تألیف محمدعلی غربی ج 1 ص 105). رجوع به مدخل بعد، کارآموزی داروسازی ص 190 و درمانشناسی تألیف عطائی ج 2 ص 803 شود.