گوژپشت
لغت‌نامه دهخدا
گوژپشت . [ پ ُ ] (ص مرکب ) دوتا. خمیده . گوژ. گوز. منحنی . رونو. کوز. کمانی . اَحْدَب . اَقْوَس . (منتهی الارب ) :
همی بود تا خویشتن را بکشت
زهی چرخ گردنده ٔ گوژپشت .
گیتی فرتوت گوژپشت دژم روی
بنگر تا چون بدیع گشت و مجدد.
این پیر گوژپشت کهن گشته شاخ گل
باز از صبا به صنعت باد صبا شده ست .
بود در خانه گوژپشتی پیر
زنی از ابلهان ابله گیر.
گفت فلان نیمشب ای گوژپشت
بر سر کوی تو فلان را که کشت .
گرچه کَشَف چو پسته بُوَد سبز و گوژپشت
حاشا که مثل پسته ٔ خندان شناسمش .
|| مجازاً، فلک . آسمان . چرخ :
تو زین بی گناهی که این گوژپشت
مرا برکشید و به زودی بکشت .
- دایه ٔ گوژپشت ؛ فلک . آسمان :
بسی چون مرا زاد و هم زود کشت
که نفرین بر این دایه ٔ گوژپشت .
- گردنده ٔ گوژپشت ؛ فلک . چرخ :
چنین است گردنده ٔ گوژپشت
چو نرمی نمودی بیابی درشت .
همی بود تا خویشتن را بکشت
زهی چرخ گردنده ٔ گوژپشت .
فردوسی .
گیتی فرتوت گوژپشت دژم روی
بنگر تا چون بدیع گشت و مجدد.
منوچهری .
این پیر گوژپشت کهن گشته شاخ گل
باز از صبا به صنعت باد صبا شده ست .
ناصرخسرو.
بود در خانه گوژپشتی پیر
زنی از ابلهان ابله گیر.
نظامی (هفت پیکر ص 183).
گفت فلان نیمشب ای گوژپشت
بر سر کوی تو فلان را که کشت .
نظامی (مخزن الاسرار ص 91).
گرچه کَشَف چو پسته بُوَد سبز و گوژپشت
حاشا که مثل پسته ٔ خندان شناسمش .
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 795).
|| مجازاً، فلک . آسمان . چرخ :
تو زین بی گناهی که این گوژپشت
مرا برکشید و به زودی بکشت .
فردوسی .
- دایه ٔ گوژپشت ؛ فلک . آسمان :
بسی چون مرا زاد و هم زود کشت
که نفرین بر این دایه ٔ گوژپشت .
نظامی .
- گردنده ٔ گوژپشت ؛ فلک . چرخ :
چنین است گردنده ٔ گوژپشت
چو نرمی نمودی بیابی درشت .
فردوسی .
