ترجمه مقاله

مشرف اصفهانی

لغت‌نامه دهخدا

مشرف اصفهانی . [ م ُرِ ف ِ اِ ف َ ] (اِخ ) میرزا حسین . در باره بند و اصطبل سلاطین صفویه ، مباشر معاملات دیوانی بوده طبع شوخی داشته به مزاح و ظرافت معروف و به نظم ابیات بی معنی مشعوف . وقتی مدعی شده که پنج مثنوی به وزن کتب خمسه ٔ نظامی و امیرخسرو دهلوی منظوم نماید، مشعر بر حکایات که بیتی از آنجمله را معنی نباشد. مقرر شد که اگر از عهده ٔ دعوی برآید به هر بیتی مثقالی سیم ناب گیرد و اگر بیتش را معنی بود به هر بیتی دندانی از او برکنند و بر مغزش کوبند چنین کرد و به سه بیت او معنی بربستند و سه دندانش برکندند و بر سرش کوفتند. تتمه را به وعده وفا کردند خالی از صحبت موزون صحیح العقل را در چنین دعوی دقت در عدم معانی ابیات کردن صنعتی است غریب و زحمتی عجیب و بعضی از آن ابیات این است :
اگر عاقلی بخیه بر مو مزن
بجز پنبه بر نعل آهو مزن .
ابلیس که گشته در بدی افسانه
بیچاره سگی است بر در جانانه
گر بیند اهل و آشنا مانع نیست
مانع شود آن را که بود بیگانه .

(از مجمع الفصحاء ج 2 ص 39).


ترجمه مقاله