آمادای

نام نخستن قبیلهٔ ایرانی بود که پس از هزیمت ماننا، در برابر آشوریان پایداری کرد. در اراضی ماد و ماننا قبایل زیادی سُکنا گزیده بودند و شهرت قبیلهٔ ماد و ماننا در این بود که در مقابل دشمن، عَلَم استقلال برافراشتند. در نتیجه، از دید پادشاهان آشور، قبایل آمادای و ماننا به منزلهٔ دو کشور مستقل رسمیت داشتند. آمادی زادگاه دیاکو، مؤسس سلسلهٔ پادشاهی بزرگ ماد، نیز به شمار می رود. آمادای نام قدیم همدان یا هگمتانه است. در کتیبۀ پیلسر سوم، پادشاه آشور، به عنوان محل تجمع و زندگی مادها، اولین قوم آریایی، به آن اشاره شده است. آمادای در گذر سده های متوالی، به نام امروزی همدان تغییر کرده است.

از شهرهای کهن ایران است و نخستین بار به نام اَمَدانه یا آمادی در کتیبهٔ تیگلت پیلسر یکم، پادشاه آشور (۱۱۰۰ پیش از میلاد) آمده است. این شهر پایتخت پادشاهان ماد بوده و در دوران های هخامنشی و اشکانی، پایتخت تابستانی آنان بوده است.