راک ماهور

راکِ ماهور دستگاه ماهور یکی از گسترده ترین دستگاه های موسیقی ایرانی است و در ردیف های گوناگون در حدود ۵۰ گوشه دارد و به علت حالت و ملودی روانی که دارد اغلب به صورت موسیقی شاد در جشن ها و اعیاد نواخته می شود. این دستگاه دارای گوشه های متنوعی است که با مقام های کاملاً متفاوت در سه بخش بم، میانی و زیر اجرا می شود. ناگفته نماند تمام گوشه ها به وسیلهٔ فرود به درآمد رجعت می کنند. ماهور با طمانینه و باوقار است و اگر با شعر مناسبی همراه باشد ابهت و شکوه خاصی خواهد داشت. ماهور طرب انگیز و بشاش است، به همین دلیل برای مارش های پر هیجان و پرشور مناسب است و هر جا بخواهند شجاعت و دلیری را نشان دهند ماهور مناسب است.[۱] طبق تعبیر متافیزیکی استاد مجید کیانی دربارهٔ موسیقی ایرانی، «ماهور» آغاز روز، آغاز زندگی، شور و جوانی، غرور و توانگری، بی نیازی، سلحشوری و استغناء است. (مقام استغناء در هفت وادی عرفان) در موسیقی قدیم ایران، عشاق اولین مقام از دوازده مقام اصلی است و فواصل آن با دستگاه ماهور منطبق است؛ بنابراین بهتر است ماهور را اولین دستگاه یا مقام بدانیم.[۲] گام ماهورویرایش درجات گام ماهور بر گام ماژور منطبق است[۱] و فاصله بین درجات به ترتیب زیر خواهد بود: تتراکورد اول:پرده - پرده - نیم پرده تتراکورد دوم:پرده - پرده - نیم پرده و بین دو تتراکورد نیز فاصله یک پرده ای وجود دارد.[۳] بنابراین درجات گام ماهور دو به شکل زیر خواهد بود: دو - ر - می - فا - سل - لا - سی - دو در ماهور «دو» شاهد آن نت «دو» می باشد و در تار و سه تار با کوک «دو-سل-دو-دو» نواخته می شود. برای ویلن و کمانچه ماهور «ر» مناسب تر است و بر اساس الگوی تتراکوردها خواهیم داشت: ر - می - فا دیز - سل - لا - سی - دو دیز - ر گوشه های اصلی و زیر مجموعه های آنهاویرایش درآمد:( نت شاهد آن نت اول گام است یعنی «دو») گوشه گشایش (داد):( نت شاهد آن نت دوم گام است یعنی «ر») گوشه شکسته:( نت شاهد آن نت پنجم گام است یعنی «سل») گوشه دلکش:( نت شاهد آن نت پنجم گام یعنی سل است) گوشه عراق:( نت شاهد آن نت هشتم گام یعنی دو است) گوشه راک:(شاهد و ایست آن نت دو یک اکتاو بالاتر از شاهد و ایست درآمد است) گوشه فیلی:(شاهد آن فاصله درست پنجم بالاتر از درآمد یعنی «سل» می باشد و ایست آن می کرن که البته درصورت بازگشت به ماهور ایست آن مطابق با ایست ماهور خواهد بود) گوشه های ضربیویرایش کرشمه مجلس افروز خسروانی چهار پاره زنگوله نام گوشه و رنگ هاویرایش درآمد کرشمه آواز مقدمه داد داد مجلس افروز خسروانی دلکش خاوران طرب انگیز نیشابورک نصیرخوانی - توسی چهارپاره - مرادخوانی فیلی ماهور صغیر آذربایجانی حصار ماهور - ابل زیرافکن نیریز شکسته عراق نهیب محیر آشورآوند اصفهانک حزین کرشمه زنگوله راک هندی راک کشمیر راک عبداله کرشمه راک سفیر راک رنگ حربی رنگ یک چوبه رنگ شلخو ساقی نامه گامویرایش با نمادگذاری عددی فواصل بر اساس ربع پرده در گام دستگاه ماهور چنین هستند:۴٬۴,۲٬۴,۴٬۴,۲