زوله

نام یکی از ایلات قدیمی کرد در استان کرمانشاه میباشد. وجه تسمیه:«زوله»(zulæ) که منشاء اصلی هسته های اولیه طایفه آنها، شهرزول یا به روایتی شهر زول بوده است ایل زوله به بخشهای کوچکتری تقسیم شده که عبارتند از زنگنه{کرم الهی}خالوندی{خالوندی}یوسفی میاخ{میاخ.کله پا نادری.کلوندی}شه نظر{لرستانی.همه ویس.میره بگ.مقصودی.زنگنه. مولایی .کل کل رحیمی} این ایل خود را از بازماندگان «زو» فرزند طهماسب و از تخمه فریدون می داند {تاریخ طبری، صص46-45} در اصطلاح زوله یعنی صاحب کرامت، بزرگی، شرافت و عزت می باشد.

نام یکی از ایلات قدیمی کرد در استان کرمانشاه می باشد. دراستان کرمانشاه 14 ایل و یک طایفه مستقل وجود دارد:ایل کلهر، سنجابی، قلخانی ، بان زرده ، کرند ، گوران ، جاف ، ثلاث باباجانی ، پایروند و طایفه مستقل عثمانوند و ایلات جمهور، ترکاشوند ، زوله و زنگنه و بالاوند زردلان که به خارج از استان کوچ می کنند . یکی از ایل های ناشناخته استان کرمانشاه ایل زوله می باشد و کمتر از سایر ایل ها و طوایف استان مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته و شاید بتوان گفت که در این باره کاری صورت نگرفته است. وجه تسمیه:«زوله»(zulæ) که منشاء اصلی هسته های اولیه طایفه آنها، شهرزول یا به روایتی شهر زول بوده است و به همراهی ایل زنگه به این سو آمده اند. این ایل خود را از بازماندگان «زو» فرزند طهماسب و از تخمه فریدون می داند(ترجمه تاریخ طبری، صص46-45) . «زو» که در اوستا به صورت «uzava» آمده است به معنی یاری کننده می باشد؛ «له» در اصطلاح محلی پسوند تحبیب و در بعضی موارد تصغیر است چون روزگار حکمرانی (زو) ایام عدل و داد و صلح ایران و توران و اقدام آرش کمانگیر بوده است. مراتع ییلاقی عشایر ایل زوله در مناطقی همچون صحنه، کنگاور، سنقر و ... است. تعدادی از طوایف این ایل ناشناخته، مدتی از سال را در مراتع گرمسیری خود در شهرهای همچون مهران، دهلران و شهرستان ایوان غرب واقع در استان ایلام سپری می کنند. مردمان ایل، به گویش لکی که یکی از گویش های زبان کردی است صحبت می کنند. یکی از مردان عشایری طایفه شه نظر، اظهار داشت که مرتع گرمسیری ما در منطقه سومار واقع شده و در گذشته که کوچ به صورت سنتی بود حدود 40 الی 50 روز طول می کشید تا به مراتع گرمسیری خود در سومار وارد شویم. اما امروزه با کمک وسایل موتوری در عرض چند ساعت وسایل زندگی و دام های خود را به این مراتع منتقل می کنیم. زمان تعیین شده جهت ورود عشایر زوله به مراتع گرمسیر خود در منطقه سومار از 16 آذر می باشد و آنها بعد از تاریخ13 فروردین می بایست اقدام به کوچ کنند. مسیر حرکت تعدادی از تیره های ایل زوله از ییلاق(صحنه و کنگاور) به گرمسیر(سومار) عبارتست از:کوه امروله(æmrulæ) - صحنه - کرمانشاه - شاه آباد – قلاجه(qlājæ) – چه م ایوان(čæm) - سومار و دشت بان میل (bānmil)و کره پو(kæræpu)