ترجمه مقاله

مزرج

واژه‌نامه آزاد

0
ناشناس:
بنا بر تحقیقات انجام شده، نام سکونتگاه مِزِرج در ابتدا مِزَرگ (MEZARG) بوده که از دو واژۀ مِز (MEZ) و اَرگ (ARG) تشکیل شده است. مِز واژه ای اوستایی (پارسی کهن) به معنی بزرگ و با عظمت است و در بسیاری از نوشته های باستانی کاربرد داشته است. اسناد دلالت بر این دارد که ریشۀ ارگ مشخص نیست، لکن واژۀ اَرگ (ARG) در دورۀ رواج پارسی میانه ظاهر شده و کاربرد داشته است (دایرةالمعارف ایرانیکا). اَرگ (ARG) را در لغت به معنی قلعۀ کوچک درمیان قلعۀ بزرگ گویند که دارای برج و بارو باشد. ارگ در اصطلاح به معنی اقامتگاه فرمانرواست، لذا به مکانی اطلاق می شده که در آن فرمانروای شهر، ایالت یا کشور با خدم و حشم خود زندگی و غالباً از آنجا ملک خویش را اداره می کرده است. در شهرهای کهن ایرانی آثار فراوانی از ارگ های قدیمی به جا مانده است. محوطۀ ارگ روستای مزرج مربوط به سدۀ ۵ تا ۱۰ ه.ق است و در روستای مزرج، در شهرستان قوچان، بخش مرکزی، واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۶۷۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با این توضیحات، نام مِزَرگ به مفهوم ارگ بزرگ یا ارگ با شکوه و عظمت است. کاربرد این واژه به بیش از 2000 سال قبل برمی گردد. به مرور زمان برای سهولت تلفظ، آن را با کسره به مِزِرگ (MEZERG) تبدیل نموده اند. به لحاظ آواشناسی و تلفظ، چون دو حرف آخر مِزِرگ ساکن بوده (این گونه واژه ها در زبان اوستایی، پارسی کهن و میانه زیاد دیده می شود) و تلفظش برای عوام سخت است، در اثر کثرت تلفظ، با افزودن یک کسرۀ دیگر، آن را به مِزِرِگ (MEZEREG) تبدیل و سپس مِزِریگ (MEZERIG) تلفظ نموده اند و چون مخرج حرف "ز" با "ج" نزدیک است و تلفظ "ج" در مقایسه با "ز" آسانتر است، به مرور آن را مجریگ "MEJERIG" تلفظ کرده اند. در حالی که نام رسمی و دولتی این سکونتگاه همچنان همان واژۀ اصلی یعنی مِزِرگ (MEZERG) بوده است. پس از ظهور اسلام و رواج زبان عربی در کشور، به دنبال تبدیل بعضی از حروف الفبای فارسی مانند "پ"، "چ"، "ژ" و "گ" که در عربی وجود ندارد، حرف آخر کلمه اصلی مِزِرگ یعنی "گ" هم به "ج" مبدل و نهایتاً کلمه مِزِرگ به مِزِرج تبدیل شده است. در واقع کلمۀ مزرج امروزی، معرب شدۀ واژه مِزِرگ است که در دوره های زبان پارسی کهن و میانه (به ویژه در زمان فرمانروایی پارت ها در خراسان) استفاده می شده است. اسناد قابل ارائه، در تأیید معرب شدن نام این مکان، سنگ قبرهای موجود در آرامستان مزرج است که مربوط به 400 سال قبل است، و بر روی این سنگ ها نوشته هایی وجود دارد که مشخصات آن افراد را که حدود 500 سال قبل زندگی می کرده اند با پسوند مزرجی نشان می دهد. از منشاء تشکیل سکونتگاه مِزِرج اطلاع دقیقی در دست نیست لکن از آثار به دست آمده از خرابه های باستانی مِزِرج (اَرگ)، در کاوش هایی که در اواخر دهۀ 1340 و اوایل دهه 1350 هجری خورشیدی صورت گرفت، ظروف سفالین و مجسمه های مفرغی و اشیاء باستانی زیادی به دست آمده که نشان از 5000 سال قدمت دارد. برابر تحقیقات، مفرغ های مکشوفه در مزرج به یک دورۀ خاص تعلق نداشته، بلکه از چندین دوره به جا مانده است. از رباط (گبرستان) واقع در شمال مزرج بقایای اجساد افرادی کشف گردیده که به صورت عمودی دفن شده بوده اند و همراه آنها ابزارهای جنگی و زندگی هم پیدا شده که نشان از سنت دفن افراد بصورت ایستاده در اعصار قبل از اسلام دارد که اشیاء زینتی و سلاح آنها را نیز در قبر قرار می دادند. ظروف سفالی موجود در قبرها ساده و بدون نقش بوده و سلاح و اشیاء فلزی مکشوف از آهن یا مفرغ بوده است. در روستای مزرج آثاری از ویرانه های شهری باستانی قرار دارد.

برای این واژه معنی دیگری پیشنهاد دهید. پس از تأیید، معنی پیشنهادی با نام‌تان در سایت منتشر خواهد شد.

ترجمه مقاله