پیش خوانی

در استان خراسان رضوی و جنوبی، پیش خوانی به دو معنا استعمال می شود؛ یکی خواندن قصیده ای بلند با مضمون مدح اهل بیت و وعظ و اعتبارجویی از کار دنیا، در شبهای ماه محرم و در تکایای عزاداری، بعد از آن که مردم از نماز جماعت مغرب و عشاء برگشته اند و هنوز به طور کامل برای استماع سخنرانی روحانی و منبری مجلس، گرد نیامده اند. این پیش خوانی، آیینی است برای سرگرم کردن حاضران مجلس، و هم برای نوعی انتظار مفید و ایجاد نظم در مجلس تا زمان شروع مراسم اصلی. معنای دوم پیش خوانی، عبارت است از خواندن قصیده ای با مضمون وعظ، هشدار در بارۀ فنای دنیا و لزوم توشه اندوزی برای آخرت، یا هر چه که مؤمنان را به عبادت با خدا و لقای وی مشتاق کند، معمولا پیش از اذان صبح و گاهی نیز پیش از اذان مغرب، توسط مؤذنی که از بالای مناره اذان می گوید، یا هر کس دیگری که در حلقۀ ذکر کسانی را گرد خویش جمع کرده باشد. وقتی مؤذن پیش خوانی می کند، مردم می دانند باید برای نماز صبح بیدار و آماده شوند، یا احیانا اگر ماه رمضان است می فهمند که باید کم کم امساک یا افطار نمایند. وقتی نیز که پیش خوانی در مجالس ذکر صورت می گیرد، هدف آن است که حاضران در مسجد که دارند برای نماز صبح آماده می شوند، قدری متذکر گردند. هر سه معنای پیش گفته، از حدود اواخر عصر پهلوی به تدریج منسوخ شده است و بااینحال هنوز در آیینهایی جایگزین، مثل برنامۀ پخش دعای سحر در ماه رمضان یا ادعیۀ پیش از افطار و امثال آن می توان مشابهش را دید.