ثقللغتنامه دهخداثقل . [ ث ِ ] (ع اِمص ، اِ) ثقالت . گرانی . سنگینی . (مقابل خفّت ) : خلقی را به ثقل وَطأت و فضل قوت در زیر پای پست میکرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 287). || رخت و باروبنه ٔ مسافر. بار سنگین . چیز گران :<
ثکللغتنامه دهخداثکل . [ ث َ ] (ع اِمص ) حُلق . فرزندمردگی . || مرگ . هلاک . || (مص ) مصیبت زده شدن بمردن فرزند. بی فرزند شدن مادر. || گم کردن دوست . (تاج المصادر بیهقی ).
ثقیللغتنامه دهخداثقیل . [ ث َ ] (اِخ ) نام پسر یکی از سلاطین روم :ابر میسره پور قیصر ثقیل ابر میمنه قیصر و کوس و پیل . فردوسی (لغت نامه ٔ شاهنامه ٔ ولف ص 725).شاید این لفظ ثفیل باشدصورتی از تئوفیل .
ثقیللغتنامه دهخداثقیل . [ ث َ ] (ع ص ) گران . وزین . سنگین .مقابل خفیف ، سبک . گران سنگ . گران به وزن . || گران جان . آنکه صحبت وی را ناخوش دارند. (منتهی الارب ). خَلنفَع. ناکس . شبشت . شبست . دهلب : چون بخواند نامه ٔ خود آن ثقیل داند او که سوی زندان شد رحیل .<
ثکللغتنامه دهخداثکل . [ ث ُ ک ُ / ث َ ک َ ] (ع مص ) بی فرزند شدن مادر. || گم شدن دوست کسی را. || مردن .
ثقلانلغتنامه دهخداثقلان . [ ث َ ق َ ] (ع اِ) تثنیه ٔ ثَقَل . ثقلین . || آدمی و پری . آدمیان و پریان . انس و جن : شمس الوزراء احمد عبدالصمد آن کوشمس الوزراء نیست که شمس ثقلان است . منوچهری . || سید ثقلان ؛ رسول اکرم صلوات اﷲ علیه <sp
ثقلةلغتنامه دهخداثقلة. [ ث َ ق َ ل َ / ث ِ ق َ ل َ / ث َ ق ِ ل َ/ ث ِ ل َ / ث َ ل َ ] (ع اِ) رخت و متاع . ج ، أثقال .
ثقلةلغتنامه دهخداثقلة. [ ث َ ل َ / ث َ ق َ ل َ ] (ع اِمص ) گرانی . || نعاس . پینکی . || گرانی طعام . (منتهی الارب ).
هرچیز سنگینی چون شن و ماسه که در ته کشتی میریزند تا از واژگون شدنش جلوگیری کنددیکشنری فارسی به عربیثقل
ثقلانلغتنامه دهخداثقلان . [ ث َ ق َ ] (ع اِ) تثنیه ٔ ثَقَل . ثقلین . || آدمی و پری . آدمیان و پریان . انس و جن : شمس الوزراء احمد عبدالصمد آن کوشمس الوزراء نیست که شمس ثقلان است . منوچهری . || سید ثقلان ؛ رسول اکرم صلوات اﷲ علیه <sp
ثقلةلغتنامه دهخداثقلة. [ ث َ ق َ ل َ / ث ِ ق َ ل َ / ث َ ق ِ ل َ/ ث ِ ل َ / ث َ ل َ ] (ع اِ) رخت و متاع . ج ، أثقال .
ثقلةلغتنامه دهخداثقلة. [ ث َ ل َ / ث َ ق َ ل َ ] (ع اِمص ) گرانی . || نعاس . پینکی . || گرانی طعام . (منتهی الارب ).
مثقللغتنامه دهخدامثقل . [ م ُ ث َق ْ ق َ ] (ع ص ) سنگین بار و گران سنگ گردانیده . (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). گران شده . گرانبار شده . سنگین شده . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).- قتل مثقل ؛ با سنگ و جز آن کشتن کسی را :
مثقللغتنامه دهخدامثقل . [ م ُ ث َق ْ ق ِ ] (ع ص ) گران سنگ گرداننده . (آنندراج ) (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). آنکه بار را سنگین می کند و گران سنگ می گرداند. (ناظم الاطباء). و رجوع به تثقیل شود.
مثقللغتنامه دهخدامثقل . [ م ُ ق َ ] (ع ص ) گرانبار شده از وام و قرض . (ناظم الاطباء). || گرانبار شده از مرض . (از ذیل اقرب الموارد). || گرانبار شده . سنگین بار شده : مثقلان خاک برجا ماندندسابقون السابقون در راندند. مولوی (مثنوی چ خاور ص <s
مثقللغتنامه دهخدامثقل . [ م ُ ق ِ ] (ع ص ) ستور آهسته رو. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || امراءة مثقل ؛ زنی که گران و ظاهر شود آبستنی او. (از منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ذیل اقرب الموارد). زن باردار و آبستن . (ناظم الاطباء). || در زحمت و آزار از بیماری و از خواب و از بخل و لؤم
اثقللغتنامه دهخدااثقل . [ اَ ق َ ] (ع ن تف ) گران تر. گرانبارتر. ثقیل تر. سنگین تر: قال زیدبن ثابت فواﷲ لنقل جبل من الجبال ماکان اثقل علی َّ من الذی امرنی به . (ابن الندیم ).- امثال : اثقل ممن شغل مشغولاً . اثقل من