مغزیلغتنامه دهخدامغزی . [ م َ ] (ص نسبی ) منسوب به مغز: سکته ٔ مغزی . خونریزی مغزی . آسیب مغزی . ضربه ٔ مغزی . || (اِ) در خیاطی ، نواری باریک چون قیطانی که به درازی درز شلوار یا لبه ٔ جامه دوزند مخالف رنگ شلوار یا جامه . حاشیه ٔ باریک بر کنار جامه از لونی دیگر. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). ||
مغزیلغتنامه دهخدامغزی . [ م َ زا ] (ع اِ) غزو. (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد). قصد که به سوی دشمن بود به حرب . ج ، مغازی . (مهذب الاسماء). غزو. ج ، مغازی . (یادداشت به خطمرحوم دهخدا). و رجوع به غزو شود. || موضع غزو. (از اقرب الموارد). جنگ گاه . میدان جنگ . ج ، مغازی . (یادداشت به خط مرحوم دهخد
مغزیفرهنگ فارسی عمید۱. مربوط به مغز.۲. باریکهای از پارچه که در کنارۀ یخه یا سرآستین یا میان دو لبۀ دوختنی بگذارند و بدوزند.
مغزيدیکشنری عربی به فارسیاخلا قي , معنوي , وابسته بعلم اخلا ق , روحيه , اخلا ق , پند , معني , مفهوم , سيرت
خوش مغزیلغتنامه دهخداخوش مغزی . [ خوَش ْ / خُش ْ م َ ] (حامص مرکب ) خوب مغزی . خوش باطنی . مقابل خوش ظاهری : به خوش مغزی به از بادام تر بودبه شیرین استخوانی نیشکر بود.نظامی .
خشک مغزیلغتنامه دهخداخشک مغزی . [ خ ُ م َ ] (حامص مرکب ) تندخویی . دیوانه وشی . کله خشکی : ترمزاجی مگرد در سقلاب خشک مغزی مپوی در تاتار. سنائی .
گنده مغزیلغتنامه دهخداگنده مغزی . [ گ َ دَ / دِ م َ ] (حامص مرکب ) تکبر کردن و سخنان متکبرانه گفتن . (برهان ) : اگر می رود در پی این سخُن بدین گفتگو گنده مغزی مکن . سعدی (از رشیدی و آنندراج ). || هرزه و
مغزینهلغتنامه دهخدامغزینه . [ م َ ن َ / ن ِ ] (اِ) به معنی دماغ باشد. (برهان ). مغز کله و دماغ . (ناظم الاطباء). مرادف مغز. (آنندراج ). و رجوع به مغز شود. || (ص نسبی ) منسوب به مغز و دارای مغز. (ناظم الاطباء).
مغزیدنلغتنامه دهخدامغزیدن . [ م َ دَ ] (مص ) دورسپوزی . مولیدن . دفعالوقت . مماطله . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : گفت خیز اکنون و ساز ره بسیچ رفت بایَدْت ای پسر ممغز تو هیچ .رودکی (از یادداشت ایضاً).
مغزینلغتنامه دهخدامغزین . [ م َ ] (ص نسبی )منسوب به مغز. (ناظم الاطباء). دارای مغز. مغزدار.- مغزین تر ؛ پرمغزتر. مغزدارتر : اینک سر و گرز گران ،می زن برای امتحان ور بشکند این استخوان ، از عقل و جان مغزین ترم .مولوی (فرهنگ نوادر لغ
مغزیةلغتنامه دهخدامغزیة. [ م ُ ی َ ] (ع ص ) آن زن که شویش به غزو شده باشد. (مهذب الاسماء): امراءة مغزیة؛ زن که شوی او با دشمن جنگ کرده باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || ناقة مغزیة؛ شتر ماده که مدت حمل او که یک سال است درگذشته باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج
مغزيدیکشنری عربی به فارسیاخلا قي , معنوي , وابسته بعلم اخلا ق , روحيه , اخلا ق , پند , معني , مفهوم , سيرت
مغزینهلغتنامه دهخدامغزینه . [ م َ ن َ / ن ِ ] (اِ) به معنی دماغ باشد. (برهان ). مغز کله و دماغ . (ناظم الاطباء). مرادف مغز. (آنندراج ). و رجوع به مغز شود. || (ص نسبی ) منسوب به مغز و دارای مغز. (ناظم الاطباء).
مغزی دوزیلغتنامه دهخدامغزی دوزی . [م َ ] (حامص مرکب ) در خیاطی و کفاشی ، دوختن مغزی . دوختن نوارهای باریک در محل اتصال دو قطعه پارچه یا چرم . این نوارها غالباً با اصل پارچه یا چرم همرنگ نیست و برای تزئین به کار می رود. و رجوع به مغزی شود.
مغزیدنلغتنامه دهخدامغزیدن . [ م َ دَ ] (مص ) دورسپوزی . مولیدن . دفعالوقت . مماطله . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : گفت خیز اکنون و ساز ره بسیچ رفت بایَدْت ای پسر ممغز تو هیچ .رودکی (از یادداشت ایضاً).
مغزینلغتنامه دهخدامغزین . [ م َ ] (ص نسبی )منسوب به مغز. (ناظم الاطباء). دارای مغز. مغزدار.- مغزین تر ؛ پرمغزتر. مغزدارتر : اینک سر و گرز گران ،می زن برای امتحان ور بشکند این استخوان ، از عقل و جان مغزین ترم .مولوی (فرهنگ نوادر لغ
مغزیةلغتنامه دهخدامغزیة. [ م ُ ی َ ] (ع ص ) آن زن که شویش به غزو شده باشد. (مهذب الاسماء): امراءة مغزیة؛ زن که شوی او با دشمن جنگ کرده باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || ناقة مغزیة؛ شتر ماده که مدت حمل او که یک سال است درگذشته باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج
خوش مغزیلغتنامه دهخداخوش مغزی . [ خوَش ْ / خُش ْ م َ ] (حامص مرکب ) خوب مغزی . خوش باطنی . مقابل خوش ظاهری : به خوش مغزی به از بادام تر بودبه شیرین استخوانی نیشکر بود.نظامی .
خشک مغزیلغتنامه دهخداخشک مغزی . [ خ ُ م َ ] (حامص مرکب ) تندخویی . دیوانه وشی . کله خشکی : ترمزاجی مگرد در سقلاب خشک مغزی مپوی در تاتار. سنائی .
دومغزیلغتنامه دهخدادومغزی . [ دُ م َ ] (ص نسبی ) دومغز. دومغزه . (یادداشت مولف ) : میی کز خودم پای لغزی دهدچو صبحم دماغ دومغزی دهد. نظامی .همه رخ گل چو بادامه ز نغزی همه تن دل چو بادام دومغزی . نظامی .<b
گنده مغزیلغتنامه دهخداگنده مغزی . [ گ َ دَ / دِ م َ ] (حامص مرکب ) تکبر کردن و سخنان متکبرانه گفتن . (برهان ) : اگر می رود در پی این سخُن بدین گفتگو گنده مغزی مکن . سعدی (از رشیدی و آنندراج ). || هرزه و
کشوی مغزیلغتنامه دهخداکشوی مغزی . [ ک َ / ک ِ ش َ / شُو ی ِ م َ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) کشویی است که در درون بازوی در کار گذارند، استوار و بسته نگه داشتن لنگه در را. (یادداشت مؤلف ).