سفتنلغتنامه دهخداسفتن . [س ُ ت َ ] (مص ) پهلوی «سوفتن » کردی «سونتین » (سوراخ کردن ) قیاس کنید، فارسی «سمب » وجه اشتقاق کلمه را (از اوستا) که هرن در اشتقاق اللغة نقل کرده هوبشمان مردود میداند. (از حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). سوراخ کردن و سوراخ شدن . (برهان ). سوراخ کردن . (از آنندراج ). سورا
سفتنفرهنگ فارسی عمید۱. سوراخ کردن: ◻︎ در سخن دُر ببایدت سفتن / ورنه گنگی به از سخن گفتن (سنائی۱: ۳۱۱).۲. ساییدن؛ سودن
شفتنلغتنامه دهخداشفتن . [ ش ِ ت َ ] (مص ) دیوانه شدن . (ناظم الاطباء). شیفتن . رجوع به شیفتن شود. || چکیدن . || خاریدن . || خراشیدن . || چکانیدن . || خارانیدن . (ناظم الاطباء) (آنندراج ) (برهان ).
شفتینلغتنامه دهخداشفتین . [ ش َ ف َ ت َ ] (ع اِ) تثنیه ٔ شفة. (یادداشت مؤلف ). دو لب . (ناظم الاطباء). هر دو لب . (آنندراج ) (غیاث اللغات ). و رجوع به شفة و شفتان شود.- بنت الشفتین ؛ واصل الشفتین . آنکه در هر کلمه ٔ او وقت خواندنش لب به لب رسد و آن دو حرف است : با
شگفتنلغتنامه دهخداشگفتن . [ ش ِ گ ِ ت َ ] (مص ) صبر و تحمل داشتن . صبر کردن . (ناظم الاطباء). شکیبایی داشتن : همچو آتش گرم شد در کار اویک نفس نشگفت از دیدار او. عطار.گویند شخصی از عرب کنیزکی داشت و هیچ از او نمی شگفت . (فتوت نامه ).
شگفتنلغتنامه دهخداشگفتن . [ ش ِ گ ُ ت َ ] (مص ) واشدن . شکفتن . || شکوفه شدن . (ناظم الاطباء). خندیدن گل . واشدن غنچه ٔ گل و خندان شدن . (آنندراج ). || خندان و متبسم گشتن . شکفتن . (یادداشت مؤلف ). || دمیدن . (ناظم الاطباء). || به مجاز، جوش زدن . (آنندراج ). در تمام معانی رجوع به شکفتن شود.<b
شگیفتنلغتنامه دهخداشگیفتن . [ ش ِ ت َ ] (مص ) شکیفتن . (فرهنگ لغات ولف ).صبر داشتن . تحمل داشتن . فارغ بودن . دل برداشتن . (یادداشت مؤلف ). تحمل کردن . مصابرت ورزیدن . صبر کردن . شکیبایی داشتن : آسیه را فرعون به زنی کرد... و یکزمان از وی نشگیفتی . (ترجمه ٔ تاریخ طبری بل
سفتنیلغتنامه دهخداسفتنی . [ س ُ ت َ ] (ص لیاقت ) سوراخ کردنی . در خور سوراخ کردن : بپاسخ گفت کاین در سفتنی نیست و گر هست از سرپا گفتنی نیست .نظامی (خسرو و شیرین ص 65).
در سفتنلغتنامه دهخدادر سفتن . [ دُ س ُ ت َ ] (مص مرکب ) سوراخ کردن در. سنبیدن مروارید. || کنایه از سخن نغز گفتن . (انجمن آرا) (آنندراج ) : غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظکه بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را. حافظ.هر ترانه ترانه
خارا سفتنلغتنامه دهخداخارا سفتن . [ س ُ ت َ ] (مص مرکب ) شکستن سنگ خارا : کوهکن تعلیم خارا سفتن از استاد داشت هر چه کرد از کاوش مژگان شیرین یاد داشت .ظهوری (از آنندراج ).
گوهر سفتنلغتنامه دهخداگوهر سفتن . [ گ َ / گُو هََ س ُ ت َ ] (مص مرکب ) سوراخ کردن گوهر. (بهار عجم ) (آنندراج ). دُر سفتن . || کنایه از انشای سخن کردن . (برهان قاطع) (بهار عجم ) (مؤید الفضلا) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). قصه خوانی و آن را گهر سفتن هم میگویند. (برهان
گهر سفتنلغتنامه دهخداگهر سفتن . [ گ ُ هََ س ُ ت َ ] (مص مرکب ) مخفف گوهر سفتن . رجوع به همین کلمه شود.
ناسفتنیلغتنامه دهخداناسفتنی . [ س ُت َ ] (ص لیاقت ) غیرقابل سفتن . که قابل سفتن نیست . که ازدر سفتن و سوراخ کردن نیست . که نتوانش سفت . که آن را سفتن نتوان . مقابل سفتنی . رجوع به سفتنی شود.
ناسفتنلغتنامه دهخداناسفتن . [ س ُ ت َ ] (مص منفی ) نسفتن . سوراخ نکردن . مقابل سفتن . رجوع به سفتن شود.
سفتنیلغتنامه دهخداسفتنی . [ س ُ ت َ ] (ص لیاقت ) سوراخ کردنی . در خور سوراخ کردن : بپاسخ گفت کاین در سفتنی نیست و گر هست از سرپا گفتنی نیست .نظامی (خسرو و شیرین ص 65).
در سفتنلغتنامه دهخدادر سفتن . [ دُ س ُ ت َ ] (مص مرکب ) سوراخ کردن در. سنبیدن مروارید. || کنایه از سخن نغز گفتن . (انجمن آرا) (آنندراج ) : غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظکه بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را. حافظ.هر ترانه ترانه
خارا سفتنلغتنامه دهخداخارا سفتن . [ س ُ ت َ ] (مص مرکب ) شکستن سنگ خارا : کوهکن تعلیم خارا سفتن از استاد داشت هر چه کرد از کاوش مژگان شیرین یاد داشت .ظهوری (از آنندراج ).
گوهر سفتنلغتنامه دهخداگوهر سفتن . [ گ َ / گُو هََ س ُ ت َ ] (مص مرکب ) سوراخ کردن گوهر. (بهار عجم ) (آنندراج ). دُر سفتن . || کنایه از انشای سخن کردن . (برهان قاطع) (بهار عجم ) (مؤید الفضلا) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). قصه خوانی و آن را گهر سفتن هم میگویند. (برهان
گهر سفتنلغتنامه دهخداگهر سفتن . [ گ ُ هََ س ُ ت َ ] (مص مرکب ) مخفف گوهر سفتن . رجوع به همین کلمه شود.
ناسفتنلغتنامه دهخداناسفتن . [ س ُ ت َ ] (مص منفی ) نسفتن . سوراخ نکردن . مقابل سفتن . رجوع به سفتن شود.