افسارلغتنامه دهخداافسار. [ اَ ] (اِ) چیزی را گویند که از چرم و جز آن سازند و بر سر اسب و سایر ستور زنند و رسنی به آن بند کرده باخیه بندند و این رسن را دنباله ٔ افسار گویند. (ناظم الاطباء). مِقوَد. (نصاب الصبیان ). عصام . جریر. (از منتهی الارب ). چیزی که بر چاروا زنند. فسار.(یادداشت مؤلف ). ری
افسارلغتنامه دهخداافسار. [ اَ ] (نف مرخم ) بمعنی افساست که افسونگر و رام کننده باشد. (برهان ) (هفت قلزم ) (آنندراج ). افسا. ساحر. چشم بند. افسونگر. (ناظم الاطباء).- پری افسار ؛ افسونگر پری . پری افسا.- مارافسار ؛ رام کننده و افسونگر مار.
پاافشارلغتنامه دهخداپاافشار. [ اَ ] (اِ مرکب ) دو تخته ٔ کوچک باشد بمقدار نعلین که بافندگان پای بر زبرآن نهند و چون یک پای بیفشارند نیمی از رشته ها که می بافند فرود آید و چون پای دیگر بیفشارند نیمی دیگر.و آنرا پای اوژاره و لوح پای نیز گویند : نیست بافنده او به دست افز
افشارلغتنامه دهخداافشار. [ اَ ] (اِخ ) طایفه ای از ترکان چادرنشین که در بیشتر خاک ایران پراکنده اند و دارای چندین تیره اند. (از ناظم الاطباء). خاندان معروف افشاریه یعنی نادرشاه و جانشینان او هم از این طایفه اند. (از فرهنگ فارسی معین ). رجوع به مقالات کسروی ج 1
افشارلغتنامه دهخداافشار. [ اَ ] (اِمص ) فشار. انضغاط. (از فرهنگ فارسی معین ). || خلانیدن . (آنندراج ) (برهان ). || افشردن ، یعنی آب از چیزی بزور دست گرفتن . (برهان ). || ریختن پی درپی . (از برهان ). || (ن مف مرخم ) در بعضی کلمات مرکب بمعنی افشارده و افشرده آمده است . (فرهنگ فارسی معین ). چیزی
افشاگرلغتنامه دهخداافشاگر. [ اِ گ َ ] (ص مرکب ) آشکارکننده . (آنندراج ) : اگرآهی کنم افشاگر صد راز میگردداگر مژگان زنم بر هم پر پرواز میگردد.اسیر (از آنندراج ).
پاافشارفرهنگ فارسی عمیددو تکه تخته به اندازۀ کف پا که در دستگاه بافندگیِ دستی در زیر پای بافنده قرار دارد و با فشار دادن آن تارها بالا و پایین میرود.
افساردنلغتنامه دهخداافساردن .[ اَ دَ ] (مص ) افشاردن . پالودن . || سخن گفتن بی معنی و بطور زشتی و بی ادبی . (ناظم الاطباء).
افسارسرخودلغتنامه دهخداافسارسرخود. [ اَ س َ خوَدْ / خُدْ ] (ص مرکب ) افسارگسیخته . بلامانع. آنکه اختیارش بدست خودش باشد. || نوعی از راندن اسب . (یادداشت مؤلف ). رجوع به افسار و فسار شود.
افسارگسستگیلغتنامه دهخداافسارگسستگی . [ اَ گ ُ س َس ْ ت َ / ت ِ ] (حامص مرکب ) بی تربیتی . لاابالی گری . مهارگسیختگی . رجوع به افسار و فسار شود.
افسارگسستهلغتنامه دهخداافسارگسسته . [ اَ گ ُ س َس ْ ت َ / ت ِ ] (ن مف مرکب ) بی تربیت . خلیعالعذار. لاابالی . فسارگسیخته . بی بندوبار. فسارآخته . دهنه سرخود. خودکامه . افسارگسیخته . (یادداشت مؤلف ).
افسارگسیختگیلغتنامه دهخداافسارگسیختگی . [ اَ گ ُت َ / ت ِ ] (حامص مرکب ) بی نظمی . بی تربیتی . افسارگسستگی . (یادداشت مؤلف ). و رجوع به افسار و فسار شود.
افسار بر سر کردنلغتنامه دهخداافسار بر سر کردن . [ اَ ب َ س َ ک َ دَ ] (مص مرکب ) افسار برسر کشیدن . (از آنندراج ) : آن یکی افسار خر از سر کشیدبر سر خود کرد چون خر میدوید.سلیم (از آنندراج ).
افسار بر سر کشیدنلغتنامه دهخداافسار بر سر کشیدن . [ اَ ب َ س َ ک َ / ک ِ دَ ] (مص مرکب ) اسب را لجام انداختن . (آنندراج ) : خصم ار ز مرتبت خر عیسی شود چه شدخواهم کشید بر سرش افسار دشمنی .واله هروی (از آنندراج ).<br
افسار زدنلغتنامه دهخداافسار زدن . [ اَ زَ دَ ] (مص مرکب ) مهار کردن . افسار نهادن . || کنایه از جلوگیری کردن از بی مبالاتی و گستاخی : گر خودپرست بر خرعیسی شود سواردجال دیو بر سرش افسار میزند.ملاشانی تکلو (از آنندراج ).
افساردنلغتنامه دهخداافساردن .[ اَ دَ ] (مص ) افشاردن . پالودن . || سخن گفتن بی معنی و بطور زشتی و بی ادبی . (ناظم الاطباء).
افسارسرخودلغتنامه دهخداافسارسرخود. [ اَ س َ خوَدْ / خُدْ ] (ص مرکب ) افسارگسیخته . بلامانع. آنکه اختیارش بدست خودش باشد. || نوعی از راندن اسب . (یادداشت مؤلف ). رجوع به افسار و فسار شود.
دافسارلغتنامه دهخدادافسار. (اِخ ) دهی است جزء دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان فومن واقع در 10هزارگزی شمال خاوری فومن و 4هزارگزی جنوب شوسه ٔ فومن برشت . جلگه است و معتدل و مرطوب و دارای 300 سکنه ا
دافسارلغتنامه دهخدادافسار. (اِخ ) دهی است جزءدهستان حومه بخش مرکزی شهرستان رشت . واقع در 9هزارگزی باختر رشت و 2هزارگزی جنوب شوسه ٔ رشت به فومن . جلگه است و معتدل و مرطوب دارای 519 سکنه . آب آن
سرافسارلغتنامه دهخداسرافسار. [ س َ اَ ] (اِ مرکب ) افسار. افسار که به سر اسب و ستور کنند : و سرافسار مرصع و کسوتهای گرانمایه . (راحةالصدور راوندی ). و اسب خاصی با سرافسار مرصع بستد و برنشست . (راحةالصدور راوندی ). در جمله تحف و مبارکه بدو فرستاد ده سر اسب تازی بود با زین
مارافسارلغتنامه دهخدامارافسار. [ اَ ] (نف مرکب ) بمعنی مارافسا است که افسونگر مار و مارگیر و مطیع سازنده ٔ مار باشد. (برهان ). مارافسا. (از ناظم الاطباء). || برآورنده ٔ زهر باشد از بدن انسان و حیوان دیگر به زور افسون . (برهان ). و رجوع به مارافسا و مارافسای شود.
بی سرافسارلغتنامه دهخدابی سرافسار. [ س َ اَ ] (ص مرکب ) بی مهار. گسسته مهار.سرخود. بدخوی . (ناظم الاطباء). || بدوضع. (آنندراج ). || بدتربیت . (ناظم الاطباء). || نااهل . (آنندراج ). || نالایق . ناقابل . || نامقید. (آنندراج ). || تنبل و کاهل . || غافل . (ناظم الاطباء).